TerraNova
New member
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çankaya Köşkü’nde Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin Ankara büyükelçileri ile yapılan görüşmede konuştu.
Konuşmasına, büyükelçileri selamlayarak başlayan Erdoğan, 2022 yılının, ülkelere, kıtaya ve tüm dünyaya sıhhat, barış ve huzur getirmesini temenni etti.
Avrupa Parlamentosu Lideri David Sassoli’nin vefatı ötürüsıyla büyükelçilere başsağlığı dileklerini ileten Erdoğan, büyükelçilerin, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptıkları toplantının verimli geçtiğine inandığını söylemiş oldu.
Geçen sene COVID-19 salgınının da tesiriyle güvenlik algısının değiştiği, güç çabasının arttığı, kurallara dayalı alakalar tertibinin sorgulandığı bir periyoda şahitlik edildiğini hatırlatan Erdoğan, klasik tehditlerin yanı sıra salgın hastalıklar, alışılmış felaketler, iklim değişikliği, siber ataklar ve terör üzere biroldukça asimetrik meydan okumaya maruz kalındığına dikkati çekti.
“Gerek bu sınamalar gerekse COVID-19 salgınının ağır sonuçları, global fay sınırlarının ne kadar kırılgan olduğunu hepimize bir kere daha gösterdi.” diyen Erdoğan, insanlığın, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana inşa edegeldiği kurumların temelinin sağlam olmadığı üzere fazlaca önemli yapısal meselelerle da yüzleştiğinin bu süreçte ortaya çıktığını söz etti.
Son asrın en büyük sıhhat krizi olarak nitelenen bu salgında, yardımlaşma, dayanışma, paylaşma üzere kıymetler geri plana itilirken, birfazlaca ülkenin içe kapanmayı, kendi haricinde yaşanan insani dramlara karşı kayıtsız kalmayı tercih ettiğini belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
“Salgının 8,5 milyarlık insanlık ailesini birbirine yaklaştırmak yerine, toplumlar içindeki uçurumları derinleştirdiğini üzülerek görüyoruz. Keza aşıya adil erişim ve salgının ekonomik yükünü omuzlama konusunda yaşanan adaletsizlikler de günden güne artarak devam ediyor. Global sisteme, demokrasiye, toplumsal barış ve istikrara risk oluşturan bu tehditlerden hiç kimse, hiç bir ülke azade değildir. Hakikaten salgına bağlı ortaya çıkan bu olumsuz iklimden Avrupa Birliği de etkilenmiştir. Birliğin geleceğine dair Brexit süreci ile alevlenen tartışmalar, salgınla birlikte yeni bir boyuta taşındı. Avrupa Birliği ortasındaki siyasi, coğrafik ve ekonomik ayrışmalar daha bariz hale geldi. Bu durum Avrupa Birliği gündemindeki bir fazlaca değerli mevzunun geri plana itilmesine yol açtı. Ortak göç siyaseti oluşturulması, yabancı zıtlığı ve İslam düşmanlığı başta olmak üzere biroldukca kemikleşmiş sorun karşısında Avrupa Birliği maalesef kayda kıymet hiç bir adım atamadı. Mevzuya objektif bakabilen herkes, birliğin karşı karşıya olduğu bu tehditlerin aşılmasında anahtar ülkenin Türkiye olduğunu görmekte, ikrar ve itiraf etmektedir.”
“AB’den beklediğimiz karşılığı nazaranmedik”
Türkiye’nin, müzakere sürecini yürüten aday ülke olarak tedarik zincirleri, terörizm, göç, güvenlik, savunma, İslam ve yabancı düşmanlığı, sıhhat ve güç arz güvenliği üzere temel konularda sorun çözücü role sahip olduğunu vurgulayan Erdoğan, bu kritik dönemeçte Türkiye ve Avrupa Birliği alakalarının her alanda ileriye taşınmasının daha da değer kazandığına işaret etti.
Bu anlayışla, birlikle münasebetleri daha sağlam bir yere oturtmak istediklerini lisana getiren Erdoğan, iştirak perspektifi temelinde, olumlu gündemin hayata geçirilmesi hedefiyle diyalog ve diplomasiden yana uğraş gösterdiklerini söylemiş oldu.
Üst seviye ziyaret ve temasların yanı sıra iklim, güvenlik, göç ve sıhhat alanlarında Yüksek Seviyeli Diyalog Toplantıları gerçekleştirdiklerini anımsatan Erdoğan, “Attığımız tüm bu adımlara, üzülerek tabir etmek isterim ki Avrupa Birliği tarafınca beklediğimiz karşılığı bakılırsamedik. Gümrük Birliğinin güncellenmesi başta olmak üzere, bu olumlu gündemi hayata geçirmemek için bize karşı oyalama taktikleri uygulandı.” diye konuştu.
Siyasi hesaplarla tam üyelikten kaynaklanan haklarını berbata kullanan kimi ülkelerin, bu süreçte engelleyici biçimde davrandığına dikkati çeken Erdoğan, burada asıl üzerinde düşünülmesi gerekenin, birliğin çıkarlarının birkaç üye ülkenin ihtiraslarına kurban edilmesi olduğunu lisana getirdi.
Temel hesaplaşılması gerekenin, birliğin iradesinin birkaç devlet tarafınca esir alınması olduğuna işaret eden Erdoğan, “Türkiye’nin tam üyelik sürecindeki kararlı, dirayetli, sabırlı tavrı ile birlik ortasındaki tabiri caizse yazılım kusurlarının da görülmesine katkı sağladığına inanıyorum.” görüşünü paylaştı.
“Terör merkezine dönüşmesine pürüz olduk”
İrtibat ve ulaşım imkanlarının bu kadar genişlediği, dünyanın global bir köye dönüştüğü bir devirde, insan hareketliliğinin de arttığını belirten Erdoğan, Avrupa ve Türkiye’nin etrafında yaşanan mevcut krizler çözülmedikçe, göç baskısının azalmasını beklemenin gerçekçi olmadığının altını çizdi.
Mevcut krizlere daima yenilerinin eklendiği bir konjonktürde, göç meselesinin derinleşerek devam edeceğini kaydeden Erdoğan, “Türkiye olarak politikalarımızı bu hakikatler ışığında şekillendiriyor, öngörülerimizi bir daha bu çerçevede yapıyoruz.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin, bir taraftan sistemsiz göçe kaynaklık eden ülkelere yardımlarını artırırken, öbür taraftan sıkıntıyı asıl boyutlarıyla da değerlendirdiğini lisana getiren Erdoğan, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Sınır ötesi operasyonlarımızla Suriye’nin kuzeyinin tüm dünyaya terörist ihraç edilen bir terör merkezi haline dönüşmesine mani olduk. DEAŞ ve PKK’nın Suriye koluna yönelik harekatlarımızla bu bölgedeki istikrar ve itimat ikliminin tesisine katkıda bulunduk. Türkiye’nin terörden arındırdığı bölgelerde bugün 4 milyonun üzerinde Suriyeli hayatını idame ettiriyor. Gerek PKK/PYD/YPG’nin gerekse rejim güçlerinin sivilleri ve sivil yerleşimleri amaç alan akınlarına karşın bu beşerler kendi yurtlarında, kendi topraklarında kalarak hayata tutunmaya çalışıyor. Türkiye buradaki varlığıyla Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunmasına katkı sağlarken, yeni göç dalgalarının da önüne geçmektedir. Elini vicdanına koyan herkes kabul edecektir ki şayet Türkiye’nin olağanüstü uğraşları olmasaydı, bugün hem Suriye birebir vakitte Avrupa hayli farklı bir görünümle karşı karşıya kalacaktı. Bizim uğraşlarımız olmasaydı, göç krizi daha fazla derinleşecek, can kayıpları daha epey artacak, terör daha fazla azacak, istikrarsızlık fazlaca daha geniş bir coğrafyaya yayılacaktı.”
“Suriyelilerin dönüşüne yönelik gayretimiz desteklenmedi”
Türkiye’nin fedakarca yürüttüğü çalışmaların, tablonun kötüleşmesine, yüreklerde yeni “Aylan bebek” yaralarının açılmasına mani olduğuna vurgu yapan Erdoğan, 500 bine yakın Suriyeli konuğun konutlarına inançlı ve istekli geri dönüşlerinin sağlanmasının, Türkiye’nin bir öteki başarısı olduğunu söylemiş oldu.
Bu gerçeklere karşın, Türkiye’nin göç krizi ile çabasında Avrupa Birliğinden manalı bir takviye alamadığına dikkati çeken Erdoğan, şöyleki devam etti:
“Avrupa Birliği, Suriyelilere yasal göç yollarını açan istekli insani kabul programını hala hayata geçiremedi. Suriyelilerin, terörden arındırdığımız bölgelere geri dönüşüne yönelik eforlarımız desteklenmedi. Avrupa’nın katkı vermediği iskan ve altyapı projelerini, biz milletimizin ve sivil toplum kuruluşlarımızın takviyesi ile kendimiz hayata geçirdik. Belarus’ta yaşanan kriz ise birliğin, göçle çabada sürdürülebilir bir siyasetten mahrum olduğunu bir kere daha gözler önüne sermiştir.”
Göç konusunda AB’den beklentilerinin yalnızca adil yük ve sorumluluk paylaşımından ibaret olduğunu söyleyen Erdoğan, 18 Mart Mutabakatı’nın göç idaresine ait boyutu güncellenmediği sürece bu alanda derinlikli bir iş birliğinden kelam etmenin mümkün olmayacağını söylemiş oldu.
Erdoğan, “bir daha bu süreçte geri itme hadiselerine ve göçmenlere yönelik milletlerarası hukuku ayaklar altına alan uygulamalara da son verilmesi koşuldur. Bilhassa basına da yansıyan Ege’deki müessif olaylarla ilgili Avrupa’dan daha vicdanlı, daha yürekli sesler yükseltmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
18 Mart Mutabakatı’nın göç alanında iş birliğinin yanında Türkiye-AB bağlarında 5 alanda daha somut ilerleme sağlamayı hedeflediğine işaret eden Erdoğan, “Önümüzdeki devirde bilhassa vize serbestisi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi bahislerinde ilerleme kaydetmemiz gerekiyor. Vize serbestisi diyaloğu kapsamında kalan kriterler bakımından üzerimize düşenleri yerine getirmeye yönelik adımları aslına bakarsanız atıyoruz. Bu çerçevede 72 kriterden kalan 6’sının karşılanması konusunda kıymetli bir uzaklık kat ettik.” dedi.
“Türkiye-Avrupa ilgilerinin sabote edilmesinin önüne geçilmelidir”
Vize serbestisinin, turizm ve ticaret yanında Türkiye’nin tam üyeliği önündeki önyargıların kırılmasına da katkı sağlayacağına dikkati çeken Erdoğan, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin ise ortak menfaat olduğunu vurguladı. Sürecin siyasi saiklerle engellenmesinin tüm taraflara ziyan verdiğini ve müzakerelerin başlatılmasının biroldukca hususta uzlaşmanın yolunu da açacağını belirten Erdoğan, “Avrupa Birliği’nin, 2022 yılında stratejik miyopluktan kurtularak Türkiye ile alakaların geliştirilmesinde daha bahadır davranmasını ümit ediyoruz. Mevcut kısır yaklaşımın, birliğin bölgesel ve global güç olma argümanına ziyan verdiği ve hiç bir sorunu çözmediği ortadadır. Birlik içi dayanışma mazeretinin bilhassa gerisine sığınılarak Türkiye-Avrupa ilgilerinin sabote edilmesinin önüne geçilmelidir. Bunun için de kimi üyelerin Türkiye ile sorunlarını birlik koridorlarında çözme uğraşından vazgeçmesi gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Geçen yıl Yunanistan ile diyalog sistemlerinin birçoğunu bir daha canlandırdıklarını ve tansiyonun düşürülmesi için büyük uğraş gösterdiklerini lisana getiren Erdoğan, ekonomik ve ticari bağları geliştirmek hedefiyle müspet gündem oluşturulması istikametinde mutabık kalarak çalışmalara başladıklarını bildirdi.
İki komşu ülke olarak direkt ve yapan diyalogla ortalarındaki sorunları halledebileceklerine içtenlikle inandığını vurgulayan Erdoğan, şöyleki devam etti:
“Türkiye’nin Kıbrıs sorununa ait duruşu da nettir. Kıbrıs probleminin tahliline yönelik 50 yılı aşkın müddettir devam eden müzakere süreçlerinin niye muvaffakiyete ulaşmadığı hepinizin malumudur. Rumlar, kendilerini adanın tek sahibi olarak bakılırsan, Kıbrıs Türklerini yok sayan zihniyetten bir türlü kurtulamadı. Maalesef Avrupa Birliği, körü körüne Rum tarafının sözcülüğünü yaparken birebir coğrafyanın ayrılmaz bir kesimi olan Kıbrıs Türklerinin hakkını, hukukunu görmezden geldi. Sergilenen ikili standartlar artık hepimizi dünün güneşiyle bugünün çamaşırlarını kurutmaya çalışmanın vakit kaybı olduğu noktasına getirdi. Kıbrıs sorununun, adadaki gerçekler temelinde tüm tarafların faydasına olacak biçimde tahlile kavuşturulması için Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile bir arada gayret harcamaya devam ediyoruz. Kıbrıs Türk halkının hükümran eşitliğinin ve eşit memleketler arası statüsünün tescil edilmesi tahlilin önünü açacaktır. bu biçimde bir tahlil, Doğu Akdeniz’deki iş birliği ortamının gelişmesine de katkı sağlayacaktır.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Avrupa Birliği açısından artık samimi bir muhasebe yapma vaktinin geldiğini” söyleyerek “Şayet Avrupa Birliği tahlile nitekim katkı yapmak istiyorsa 2004’te verdiği taahhütleri yerine getirerek Kıbrıs Türklerinin varlığını ve iradesini tanımalı, Cenevre’de sunulan tahlil teklifini değerlendirmelidir. Başka türlüsü yeni bir oyalama, bilhassa de taktik olarak görülecek, vakit ve güç israfından diğer bir mana tabir etmeyecektir.” dedi.
Türkiye’nin yarım asırdan fazla bir müddetdir Avrupa Birliği’ne üyelik için efor harcadığını ve kendisinin 20 yıla varan Başbakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı devrinde üyelik sürecinin tüm ve veçhelerine detaylarıyla vakıf olduğunu söyleyen Erdoğan, “Bu 20 yıllık vakit diliminde Avrupa’da sayısız başkanla, cumhurbaşkanıyla, başbakanla, bakanla, birlik temsilcisiyle görüştüm, konuştum. Tam üyelik yolunda attığımız adımların nasıl engellendiğini, ülkemizin nasıl bir ikili standarda maruz bırakıldığını şahsen gördüm, yaşadım. Bu deneyimler ışığında şu gerçekleri içtenlikle söz etmek isterim; coğrafik, tarihi ve beşeri olarak Avrupa kıtasının bir kesimi olan Türkiye olağan olarak Avrupa Birliği tam üyelik maksadına bağlıdır. Maruz kaldığımız onca adaletsizliğe karşın Avrupa Birliği bizim stratejik önceliğimiz olmayı sürdürüyor.” diye konuştu.
Erdoğan, bu istikamette uğraş göstermeye devam ettiklerini, 2021-2023 yıllarını kapsayan Avrupa Birliğine İştirak İçin Ulusal Aksiyon Planı rehberliğinde çalışmalara sürat verdiklerini hatırlatarak “Kabul ettiğimiz Yargı Islahatı Stratejisi, İnsan Hakları Aksiyon Planı, Bayana Yönelik Şiddetle Gayret 4’üncü Ulusal Aksiyon Planı ve çıkarılan 5 yargı paketi sürece ait bilhassa kararlılığımızın en somut göstergeleridir. Paris İklim Muahedesi’ni onayladık ve 2053 yılına yönelik net sıfır emisyon amacımızı ilan ettik. Avrupa Yeşil Mutabakatı Hareket Planı’mızı yürürlüğe aldık. Türkiye-Avrupa Birliği bağlarının en görünür boyutlarından biri olan mali iş birliğine ve birlik programlarına iştirake da büyük ehemmiyet veriyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Son 20 yılda Türkiye’ye tahsis edilen toplam 9,2 milyar avroluk Avrupa Birliği fonu yardımıyla 900’e yakın büyük ölçekli proje gerçekleştirildiğini ve bunların hepsinin de karşılıklı faydaya olan projeler olduğuna işaret eden Erdoğan, “Önümüzdeki senelerda birliğin Türkiye’ye iştirak öncesi mali yardım aracı kapsamındaki fon ölçüsünü artırmasının da ortak menfaatimize hizmet edeceği aşikardır. Tüm bunlarla birlikte yapılması gereken asıl konu, Avrupa Birliği’nin Türkiye’nin üyelik sürecine dair samimi, adil ve ahde vefalı davranmasıdır. Bunu başardığımızda üyelik sürecimize asıl ket vuran problemlerin ortadan kalkacağına, ülkemizin gayretlerinin meyvelerini vereceğine inanıyorum.” diye konuştu.
Yakın coğrafyadaki gelişmeler
Erdoğan, yakın coğrafyada vuku bulan hadiselerin, dış siyaset ve güvenlik alanında iş birliğini güçlendirmenin ne kadar kıymetli, hatta hayati olduğuna işaret ettiğini lisana getirdi. Bu kapsamda Bosna Hersek’teki siyasi krizin tahlili noktasında ağır uğraş gösterdiklerini anlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bölgenin 1990’ların olumsuz havasına dönme sinyalleri vermesinde AB’ye üyelik perspektifinin sekteye uğramasının da tesiri büyüktür. Azerbaycan’ın topraklarını işgalden azat etmesiyle Kafkasya’da yeni bir periyoda girdik. Bu gelişimin akabinde Ermenistan ile olağanlaşma sürecini başlattık. Atılan adımların beklenen sonuçları vermesi için Ermenistan’ın bölgedeki barış fırsatını güzel değerlendirip Azerbaycan ile olumlu bir bağ kurması değer taşıyor. Bölgemiz açısından bir öbür değerli mevzu da Suriye’dir. AB, Suriye problemine yalnızca göç perspektifinden yaklaşmak yerine, siyasi sürecin ivme kazanması için somut çaba göstermelidir. Libya’da ise sükunetin koruması öncelikli maksadımız olmalıdır. Seçimler de kalıcı istikrar ve barışa katkı sağlayacak biçimde yapılmalıdır. Bu yolda Türkiye olarak gereken dayanağı vermeye devam ediyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 3. Türkiye-Afrika Paydaşlık Tepesi’ni 16-18 Aralık 2021’de salgın kurallarına karşın İstanbul’da başarılı bir biçimde tamamladıklarını anımsattı.
Gelecek ay AB-Afrika Doruğu’nun yapılacağını bildiğini ve bu coğrafyada iş birliği potansiyellerinin yüksek olduğuna inandığını anlatan Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye 2022 yılında da teşebbüsçü ve insani dış siyasetiyle daha adil bir dünya gayesi tarafında çabalarını sürdürecektir. Bu anlayışla müzakere eden aday ülke olarak AB ile iş birliğimizi ve diyaloğumuzu güçlendirmeye hazırız. Önyargılar yahut dehşetler yerine uzun vadeli stratejik bir bakış açısıyla hareket edilmesi ortak menfaatimizedir. Sizlerden gerek Brüksel’e gerek başkentlerinize yapacağınız yönlendirmelerle Türkiye-AB münasebetlerinde yeni bir sayfanın açılmasına takviye olmanızı bilhassa bekliyorum. Bu vesileyle bundan evvelki periyot lideri Slovenya’ya bağlantılarımızın geliştirilmesi istikametinde harcadığı eforlar için teşekkür ediyorum. Yeni devir lideri Fransa’ya ve müteakip devir lideri Çekya’ya şimdiden muvaffakiyetler diliyorum.”
Toplantıya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, AK Parti Genel Lider Yardımcıları Ömer Çelik ve Efkan Ala, TBMM AB Ahenk Komitesi Lideri Mehmet Gülpınar, TBMM Dışişleri Komitesi Lideri Akif Çağatay Kılıç, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile AB Türkiye Delegasyonu Lideri Nikolaus Meyer-Landrut da katıldı.
Konuşmasına, büyükelçileri selamlayarak başlayan Erdoğan, 2022 yılının, ülkelere, kıtaya ve tüm dünyaya sıhhat, barış ve huzur getirmesini temenni etti.
Avrupa Parlamentosu Lideri David Sassoli’nin vefatı ötürüsıyla büyükelçilere başsağlığı dileklerini ileten Erdoğan, büyükelçilerin, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptıkları toplantının verimli geçtiğine inandığını söylemiş oldu.
Geçen sene COVID-19 salgınının da tesiriyle güvenlik algısının değiştiği, güç çabasının arttığı, kurallara dayalı alakalar tertibinin sorgulandığı bir periyoda şahitlik edildiğini hatırlatan Erdoğan, klasik tehditlerin yanı sıra salgın hastalıklar, alışılmış felaketler, iklim değişikliği, siber ataklar ve terör üzere biroldukça asimetrik meydan okumaya maruz kalındığına dikkati çekti.
“Gerek bu sınamalar gerekse COVID-19 salgınının ağır sonuçları, global fay sınırlarının ne kadar kırılgan olduğunu hepimize bir kere daha gösterdi.” diyen Erdoğan, insanlığın, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana inşa edegeldiği kurumların temelinin sağlam olmadığı üzere fazlaca önemli yapısal meselelerle da yüzleştiğinin bu süreçte ortaya çıktığını söz etti.
Son asrın en büyük sıhhat krizi olarak nitelenen bu salgında, yardımlaşma, dayanışma, paylaşma üzere kıymetler geri plana itilirken, birfazlaca ülkenin içe kapanmayı, kendi haricinde yaşanan insani dramlara karşı kayıtsız kalmayı tercih ettiğini belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
“Salgının 8,5 milyarlık insanlık ailesini birbirine yaklaştırmak yerine, toplumlar içindeki uçurumları derinleştirdiğini üzülerek görüyoruz. Keza aşıya adil erişim ve salgının ekonomik yükünü omuzlama konusunda yaşanan adaletsizlikler de günden güne artarak devam ediyor. Global sisteme, demokrasiye, toplumsal barış ve istikrara risk oluşturan bu tehditlerden hiç kimse, hiç bir ülke azade değildir. Hakikaten salgına bağlı ortaya çıkan bu olumsuz iklimden Avrupa Birliği de etkilenmiştir. Birliğin geleceğine dair Brexit süreci ile alevlenen tartışmalar, salgınla birlikte yeni bir boyuta taşındı. Avrupa Birliği ortasındaki siyasi, coğrafik ve ekonomik ayrışmalar daha bariz hale geldi. Bu durum Avrupa Birliği gündemindeki bir fazlaca değerli mevzunun geri plana itilmesine yol açtı. Ortak göç siyaseti oluşturulması, yabancı zıtlığı ve İslam düşmanlığı başta olmak üzere biroldukca kemikleşmiş sorun karşısında Avrupa Birliği maalesef kayda kıymet hiç bir adım atamadı. Mevzuya objektif bakabilen herkes, birliğin karşı karşıya olduğu bu tehditlerin aşılmasında anahtar ülkenin Türkiye olduğunu görmekte, ikrar ve itiraf etmektedir.”
“AB’den beklediğimiz karşılığı nazaranmedik”
Türkiye’nin, müzakere sürecini yürüten aday ülke olarak tedarik zincirleri, terörizm, göç, güvenlik, savunma, İslam ve yabancı düşmanlığı, sıhhat ve güç arz güvenliği üzere temel konularda sorun çözücü role sahip olduğunu vurgulayan Erdoğan, bu kritik dönemeçte Türkiye ve Avrupa Birliği alakalarının her alanda ileriye taşınmasının daha da değer kazandığına işaret etti.
Bu anlayışla, birlikle münasebetleri daha sağlam bir yere oturtmak istediklerini lisana getiren Erdoğan, iştirak perspektifi temelinde, olumlu gündemin hayata geçirilmesi hedefiyle diyalog ve diplomasiden yana uğraş gösterdiklerini söylemiş oldu.
Üst seviye ziyaret ve temasların yanı sıra iklim, güvenlik, göç ve sıhhat alanlarında Yüksek Seviyeli Diyalog Toplantıları gerçekleştirdiklerini anımsatan Erdoğan, “Attığımız tüm bu adımlara, üzülerek tabir etmek isterim ki Avrupa Birliği tarafınca beklediğimiz karşılığı bakılırsamedik. Gümrük Birliğinin güncellenmesi başta olmak üzere, bu olumlu gündemi hayata geçirmemek için bize karşı oyalama taktikleri uygulandı.” diye konuştu.
Siyasi hesaplarla tam üyelikten kaynaklanan haklarını berbata kullanan kimi ülkelerin, bu süreçte engelleyici biçimde davrandığına dikkati çeken Erdoğan, burada asıl üzerinde düşünülmesi gerekenin, birliğin çıkarlarının birkaç üye ülkenin ihtiraslarına kurban edilmesi olduğunu lisana getirdi.
Temel hesaplaşılması gerekenin, birliğin iradesinin birkaç devlet tarafınca esir alınması olduğuna işaret eden Erdoğan, “Türkiye’nin tam üyelik sürecindeki kararlı, dirayetli, sabırlı tavrı ile birlik ortasındaki tabiri caizse yazılım kusurlarının da görülmesine katkı sağladığına inanıyorum.” görüşünü paylaştı.
“Terör merkezine dönüşmesine pürüz olduk”
İrtibat ve ulaşım imkanlarının bu kadar genişlediği, dünyanın global bir köye dönüştüğü bir devirde, insan hareketliliğinin de arttığını belirten Erdoğan, Avrupa ve Türkiye’nin etrafında yaşanan mevcut krizler çözülmedikçe, göç baskısının azalmasını beklemenin gerçekçi olmadığının altını çizdi.
Mevcut krizlere daima yenilerinin eklendiği bir konjonktürde, göç meselesinin derinleşerek devam edeceğini kaydeden Erdoğan, “Türkiye olarak politikalarımızı bu hakikatler ışığında şekillendiriyor, öngörülerimizi bir daha bu çerçevede yapıyoruz.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin, bir taraftan sistemsiz göçe kaynaklık eden ülkelere yardımlarını artırırken, öbür taraftan sıkıntıyı asıl boyutlarıyla da değerlendirdiğini lisana getiren Erdoğan, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Sınır ötesi operasyonlarımızla Suriye’nin kuzeyinin tüm dünyaya terörist ihraç edilen bir terör merkezi haline dönüşmesine mani olduk. DEAŞ ve PKK’nın Suriye koluna yönelik harekatlarımızla bu bölgedeki istikrar ve itimat ikliminin tesisine katkıda bulunduk. Türkiye’nin terörden arındırdığı bölgelerde bugün 4 milyonun üzerinde Suriyeli hayatını idame ettiriyor. Gerek PKK/PYD/YPG’nin gerekse rejim güçlerinin sivilleri ve sivil yerleşimleri amaç alan akınlarına karşın bu beşerler kendi yurtlarında, kendi topraklarında kalarak hayata tutunmaya çalışıyor. Türkiye buradaki varlığıyla Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunmasına katkı sağlarken, yeni göç dalgalarının da önüne geçmektedir. Elini vicdanına koyan herkes kabul edecektir ki şayet Türkiye’nin olağanüstü uğraşları olmasaydı, bugün hem Suriye birebir vakitte Avrupa hayli farklı bir görünümle karşı karşıya kalacaktı. Bizim uğraşlarımız olmasaydı, göç krizi daha fazla derinleşecek, can kayıpları daha epey artacak, terör daha fazla azacak, istikrarsızlık fazlaca daha geniş bir coğrafyaya yayılacaktı.”
“Suriyelilerin dönüşüne yönelik gayretimiz desteklenmedi”
Türkiye’nin fedakarca yürüttüğü çalışmaların, tablonun kötüleşmesine, yüreklerde yeni “Aylan bebek” yaralarının açılmasına mani olduğuna vurgu yapan Erdoğan, 500 bine yakın Suriyeli konuğun konutlarına inançlı ve istekli geri dönüşlerinin sağlanmasının, Türkiye’nin bir öteki başarısı olduğunu söylemiş oldu.
Bu gerçeklere karşın, Türkiye’nin göç krizi ile çabasında Avrupa Birliğinden manalı bir takviye alamadığına dikkati çeken Erdoğan, şöyleki devam etti:
“Avrupa Birliği, Suriyelilere yasal göç yollarını açan istekli insani kabul programını hala hayata geçiremedi. Suriyelilerin, terörden arındırdığımız bölgelere geri dönüşüne yönelik eforlarımız desteklenmedi. Avrupa’nın katkı vermediği iskan ve altyapı projelerini, biz milletimizin ve sivil toplum kuruluşlarımızın takviyesi ile kendimiz hayata geçirdik. Belarus’ta yaşanan kriz ise birliğin, göçle çabada sürdürülebilir bir siyasetten mahrum olduğunu bir kere daha gözler önüne sermiştir.”
Göç konusunda AB’den beklentilerinin yalnızca adil yük ve sorumluluk paylaşımından ibaret olduğunu söyleyen Erdoğan, 18 Mart Mutabakatı’nın göç idaresine ait boyutu güncellenmediği sürece bu alanda derinlikli bir iş birliğinden kelam etmenin mümkün olmayacağını söylemiş oldu.
Erdoğan, “bir daha bu süreçte geri itme hadiselerine ve göçmenlere yönelik milletlerarası hukuku ayaklar altına alan uygulamalara da son verilmesi koşuldur. Bilhassa basına da yansıyan Ege’deki müessif olaylarla ilgili Avrupa’dan daha vicdanlı, daha yürekli sesler yükseltmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
18 Mart Mutabakatı’nın göç alanında iş birliğinin yanında Türkiye-AB bağlarında 5 alanda daha somut ilerleme sağlamayı hedeflediğine işaret eden Erdoğan, “Önümüzdeki devirde bilhassa vize serbestisi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi bahislerinde ilerleme kaydetmemiz gerekiyor. Vize serbestisi diyaloğu kapsamında kalan kriterler bakımından üzerimize düşenleri yerine getirmeye yönelik adımları aslına bakarsanız atıyoruz. Bu çerçevede 72 kriterden kalan 6’sının karşılanması konusunda kıymetli bir uzaklık kat ettik.” dedi.
“Türkiye-Avrupa ilgilerinin sabote edilmesinin önüne geçilmelidir”
Vize serbestisinin, turizm ve ticaret yanında Türkiye’nin tam üyeliği önündeki önyargıların kırılmasına da katkı sağlayacağına dikkati çeken Erdoğan, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin ise ortak menfaat olduğunu vurguladı. Sürecin siyasi saiklerle engellenmesinin tüm taraflara ziyan verdiğini ve müzakerelerin başlatılmasının biroldukca hususta uzlaşmanın yolunu da açacağını belirten Erdoğan, “Avrupa Birliği’nin, 2022 yılında stratejik miyopluktan kurtularak Türkiye ile alakaların geliştirilmesinde daha bahadır davranmasını ümit ediyoruz. Mevcut kısır yaklaşımın, birliğin bölgesel ve global güç olma argümanına ziyan verdiği ve hiç bir sorunu çözmediği ortadadır. Birlik içi dayanışma mazeretinin bilhassa gerisine sığınılarak Türkiye-Avrupa ilgilerinin sabote edilmesinin önüne geçilmelidir. Bunun için de kimi üyelerin Türkiye ile sorunlarını birlik koridorlarında çözme uğraşından vazgeçmesi gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Geçen yıl Yunanistan ile diyalog sistemlerinin birçoğunu bir daha canlandırdıklarını ve tansiyonun düşürülmesi için büyük uğraş gösterdiklerini lisana getiren Erdoğan, ekonomik ve ticari bağları geliştirmek hedefiyle müspet gündem oluşturulması istikametinde mutabık kalarak çalışmalara başladıklarını bildirdi.
İki komşu ülke olarak direkt ve yapan diyalogla ortalarındaki sorunları halledebileceklerine içtenlikle inandığını vurgulayan Erdoğan, şöyleki devam etti:
“Türkiye’nin Kıbrıs sorununa ait duruşu da nettir. Kıbrıs probleminin tahliline yönelik 50 yılı aşkın müddettir devam eden müzakere süreçlerinin niye muvaffakiyete ulaşmadığı hepinizin malumudur. Rumlar, kendilerini adanın tek sahibi olarak bakılırsan, Kıbrıs Türklerini yok sayan zihniyetten bir türlü kurtulamadı. Maalesef Avrupa Birliği, körü körüne Rum tarafının sözcülüğünü yaparken birebir coğrafyanın ayrılmaz bir kesimi olan Kıbrıs Türklerinin hakkını, hukukunu görmezden geldi. Sergilenen ikili standartlar artık hepimizi dünün güneşiyle bugünün çamaşırlarını kurutmaya çalışmanın vakit kaybı olduğu noktasına getirdi. Kıbrıs sorununun, adadaki gerçekler temelinde tüm tarafların faydasına olacak biçimde tahlile kavuşturulması için Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile bir arada gayret harcamaya devam ediyoruz. Kıbrıs Türk halkının hükümran eşitliğinin ve eşit memleketler arası statüsünün tescil edilmesi tahlilin önünü açacaktır. bu biçimde bir tahlil, Doğu Akdeniz’deki iş birliği ortamının gelişmesine de katkı sağlayacaktır.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Avrupa Birliği açısından artık samimi bir muhasebe yapma vaktinin geldiğini” söyleyerek “Şayet Avrupa Birliği tahlile nitekim katkı yapmak istiyorsa 2004’te verdiği taahhütleri yerine getirerek Kıbrıs Türklerinin varlığını ve iradesini tanımalı, Cenevre’de sunulan tahlil teklifini değerlendirmelidir. Başka türlüsü yeni bir oyalama, bilhassa de taktik olarak görülecek, vakit ve güç israfından diğer bir mana tabir etmeyecektir.” dedi.
Türkiye’nin yarım asırdan fazla bir müddetdir Avrupa Birliği’ne üyelik için efor harcadığını ve kendisinin 20 yıla varan Başbakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı devrinde üyelik sürecinin tüm ve veçhelerine detaylarıyla vakıf olduğunu söyleyen Erdoğan, “Bu 20 yıllık vakit diliminde Avrupa’da sayısız başkanla, cumhurbaşkanıyla, başbakanla, bakanla, birlik temsilcisiyle görüştüm, konuştum. Tam üyelik yolunda attığımız adımların nasıl engellendiğini, ülkemizin nasıl bir ikili standarda maruz bırakıldığını şahsen gördüm, yaşadım. Bu deneyimler ışığında şu gerçekleri içtenlikle söz etmek isterim; coğrafik, tarihi ve beşeri olarak Avrupa kıtasının bir kesimi olan Türkiye olağan olarak Avrupa Birliği tam üyelik maksadına bağlıdır. Maruz kaldığımız onca adaletsizliğe karşın Avrupa Birliği bizim stratejik önceliğimiz olmayı sürdürüyor.” diye konuştu.
Erdoğan, bu istikamette uğraş göstermeye devam ettiklerini, 2021-2023 yıllarını kapsayan Avrupa Birliğine İştirak İçin Ulusal Aksiyon Planı rehberliğinde çalışmalara sürat verdiklerini hatırlatarak “Kabul ettiğimiz Yargı Islahatı Stratejisi, İnsan Hakları Aksiyon Planı, Bayana Yönelik Şiddetle Gayret 4’üncü Ulusal Aksiyon Planı ve çıkarılan 5 yargı paketi sürece ait bilhassa kararlılığımızın en somut göstergeleridir. Paris İklim Muahedesi’ni onayladık ve 2053 yılına yönelik net sıfır emisyon amacımızı ilan ettik. Avrupa Yeşil Mutabakatı Hareket Planı’mızı yürürlüğe aldık. Türkiye-Avrupa Birliği bağlarının en görünür boyutlarından biri olan mali iş birliğine ve birlik programlarına iştirake da büyük ehemmiyet veriyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Son 20 yılda Türkiye’ye tahsis edilen toplam 9,2 milyar avroluk Avrupa Birliği fonu yardımıyla 900’e yakın büyük ölçekli proje gerçekleştirildiğini ve bunların hepsinin de karşılıklı faydaya olan projeler olduğuna işaret eden Erdoğan, “Önümüzdeki senelerda birliğin Türkiye’ye iştirak öncesi mali yardım aracı kapsamındaki fon ölçüsünü artırmasının da ortak menfaatimize hizmet edeceği aşikardır. Tüm bunlarla birlikte yapılması gereken asıl konu, Avrupa Birliği’nin Türkiye’nin üyelik sürecine dair samimi, adil ve ahde vefalı davranmasıdır. Bunu başardığımızda üyelik sürecimize asıl ket vuran problemlerin ortadan kalkacağına, ülkemizin gayretlerinin meyvelerini vereceğine inanıyorum.” diye konuştu.
Yakın coğrafyadaki gelişmeler
Erdoğan, yakın coğrafyada vuku bulan hadiselerin, dış siyaset ve güvenlik alanında iş birliğini güçlendirmenin ne kadar kıymetli, hatta hayati olduğuna işaret ettiğini lisana getirdi. Bu kapsamda Bosna Hersek’teki siyasi krizin tahlili noktasında ağır uğraş gösterdiklerini anlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bölgenin 1990’ların olumsuz havasına dönme sinyalleri vermesinde AB’ye üyelik perspektifinin sekteye uğramasının da tesiri büyüktür. Azerbaycan’ın topraklarını işgalden azat etmesiyle Kafkasya’da yeni bir periyoda girdik. Bu gelişimin akabinde Ermenistan ile olağanlaşma sürecini başlattık. Atılan adımların beklenen sonuçları vermesi için Ermenistan’ın bölgedeki barış fırsatını güzel değerlendirip Azerbaycan ile olumlu bir bağ kurması değer taşıyor. Bölgemiz açısından bir öbür değerli mevzu da Suriye’dir. AB, Suriye problemine yalnızca göç perspektifinden yaklaşmak yerine, siyasi sürecin ivme kazanması için somut çaba göstermelidir. Libya’da ise sükunetin koruması öncelikli maksadımız olmalıdır. Seçimler de kalıcı istikrar ve barışa katkı sağlayacak biçimde yapılmalıdır. Bu yolda Türkiye olarak gereken dayanağı vermeye devam ediyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 3. Türkiye-Afrika Paydaşlık Tepesi’ni 16-18 Aralık 2021’de salgın kurallarına karşın İstanbul’da başarılı bir biçimde tamamladıklarını anımsattı.
Gelecek ay AB-Afrika Doruğu’nun yapılacağını bildiğini ve bu coğrafyada iş birliği potansiyellerinin yüksek olduğuna inandığını anlatan Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye 2022 yılında da teşebbüsçü ve insani dış siyasetiyle daha adil bir dünya gayesi tarafında çabalarını sürdürecektir. Bu anlayışla müzakere eden aday ülke olarak AB ile iş birliğimizi ve diyaloğumuzu güçlendirmeye hazırız. Önyargılar yahut dehşetler yerine uzun vadeli stratejik bir bakış açısıyla hareket edilmesi ortak menfaatimizedir. Sizlerden gerek Brüksel’e gerek başkentlerinize yapacağınız yönlendirmelerle Türkiye-AB münasebetlerinde yeni bir sayfanın açılmasına takviye olmanızı bilhassa bekliyorum. Bu vesileyle bundan evvelki periyot lideri Slovenya’ya bağlantılarımızın geliştirilmesi istikametinde harcadığı eforlar için teşekkür ediyorum. Yeni devir lideri Fransa’ya ve müteakip devir lideri Çekya’ya şimdiden muvaffakiyetler diliyorum.”
Toplantıya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, AK Parti Genel Lider Yardımcıları Ömer Çelik ve Efkan Ala, TBMM AB Ahenk Komitesi Lideri Mehmet Gülpınar, TBMM Dışişleri Komitesi Lideri Akif Çağatay Kılıç, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile AB Türkiye Delegasyonu Lideri Nikolaus Meyer-Landrut da katıldı.