TerraNova
New member
Maruf BUZCUGİL / Mehmet KAYA
Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Yöneticisi Numan Özcan, ILO’nun çalışma dünyasına emekçi, patron ve hükümet perspektifiyle, global seviyede baktığının altını çizerek, Türkiye’nin çalışma hayatını derinden etkileyecek dönüşümlere, üçlü istişare düzeneklerini harekete geçirerek hazırlık yapması gerektiğini söylemiş oldu. Göçmen emekçilerdeki kayıt dışılığın boyutuna dikkat çeken Özcan, uzun müddettir toplanmayan Ekonomik Toplumsal Konsey’in kıymetli bakılırsavler üstlenebileceğini belirtti.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Numan Özcan, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve çalışma hayatı muhabirimiz Mehmet Kaya’nın sorularını yanıtladı.
Salgın devri Dünya ve Türkiye için kıymetli değişikliklere yol açtı. Gelecekte de büyük değişiklikler bekleniyor. Süreci kıymetlendirir misiniz?
ILO olarak temel çalışma standartlarını, beşere yakışır işleri savunmakla bir arada olaylara 3d (işçi, patron, hükümet) bakıyoruz. Daha global ve büyük ölçekli bakabiliyoruz. ILO, problemleri daha güzel görmemiz için son senelerda ve salgınla birlikte işsizlik araştırmalarıyla hane halkı anketlerinin yetersiz kalması sebebiyle yeni metodolojiler geliştirdi. İşgücü kaybını, saat bazlı ölçme, sektörel olarak belirlemeyi global çapta tertipli olarak yapmaya çalıştı. Biz de Türkiye’de mikro bilgi setleri üzerinde misal metodolojileri kullanarak ekonometrik modellerle hayli daha anlık, yakın vakitli ve kısa periyodik ölçmeye ve tertipli olarak raporları kamuoyuyla paylaşmaya çalıştık. Bu süreçte biz de verimli bilgi kaynağı olmaya çalıştık.
GELİŞMİŞ ÜLKELER AŞI OLACAK İNSAN; GELİŞMEMİŞLER İSE İNSANINA AŞI BULAMIYOR
ILO konferansında da vurgulanan, salgından “insan odaklı çıkış” (Human Centred Recovery) dediğimiz konsept fazlaca değerli. Orada hükümetlere, toplumsal ortaklara, sendikalarla patron örgütlerine ve ILO’ya düşen roller tanımlandı. (Salgının ekonomik olumsuzluklarından) Dünya olarak çıkacaksak eşitsizliklerin ortadan kaldırılması gerekiyor. Güçlü ülkeler, ekonomilerine para pompalayarak süratli bir çıkış noktasına geldiler lakin yoksul ülkelerin bulabildikleri takviyeler, yaptıkları harcama ve ödemeler hayli sonlu kaldı. Önemli bir ayrışma var. Bu, uzun devirli kalkınma perspektifinde badire yaratabilecek, gelişmiş ülkelerle gelişmekte olanlar içindeki farkı daha da artırabilecek bir şey.
Aşı konusunda da birebir şey geçerli. Gelişmiş ülkelerde insanlara “lütfen aşı olun” derken, öbür ülkeler aşı bulamıyorlar. Bu durum hem de insani bir eza ayrıyeten ekonomik yansımaları da hayli fazla. Bu da kıymetli konulardan bir tanesi.
TÜRKİYE’DEN SALGINDAN ÇIKIŞ PLANI BEKLİYORUZ
Yeni çalışma modelleri de salgında öne çıktı, lakin olumlu görüşler kadar telaşlar de var. Esnek çalışmaya nasıl bakılıyor?
Evet, esnek çalışma da var lakin ILO’nun deklarasyonunun ortasında “güvenceli esneklik” olması gerektiği, bunun nasıl olabileceği söyleniyor. (Salgından çıkış sürecine yönelik) Üye ülkelere mektuplar gönderildi ve “Üçlü diyalog ile o ülke krizden nasıl çıkacak tartışılsın, sonuçlar gelecek yıl Haziran’daki konferansta bir ortaya getirilip konsolide bir doküman ortaya çıkarılsın” denildi. Biz de Türkiye’de bu toplantının yapılmasını istiyoruz. Türkiye’nin de kendi perspektifinden bir çalışma ortaya koyması gerekiyor. Geldiğimiz noktada Türkiye, büyüme oranları vs. ile olumlu ayrıştı. Bu kapsamda Türkiye’nin de salgından “şöyle çıkacağım” demesi ve bunu da insanı merkeze alan bir stratejiyle ortaya koymasını da istek ediyoruz.
Mülteciler de önemli sorun, Türkiye önemli bir mülteci işgücünü barındırıyor, Türkiye’nin mevcut görünümünü siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
10 yılı geçti, en ağır giriş yapılan devirde gelenlerin burada bulunduğu mühlet 7-8 yıla ulaştı. Türkiye kamp ortamında mülteci barındırmıyor, kentlerde yaşıyorlar ve iş piyasasına da girdiler. Kendilerine hayat kurmak için çalışabilenler çalışıyor, iş kuranlar da var önemli sayıda. Biz burada mülteci yahut şu yahut bu statüde bir ayrım yapmıyoruz. Bizim için kıymetli öge her insanın düzgün işlerde, sömürüye maruz kalmadan çalışma haklarından yararlanarak çalışması. Göçmen Çalışanlar Kontratı, personellerin kendi ülkeleri haricinde bulundukları ülkelerde de korunmalarını kapsıyor. Şu anda gördüğümüz; maalesef büyük bir kısmı hala kayıt dışı çalışıyor. Kayıt dışılığın bir epeyce boyutta ıstırap yarattığını biliyoruz. İş kuran Suriyeli esnaf kayıt dışıysa, yerli esnaftan önemli reaksiyonlar yükseldiğini görüyoruz.
GÖÇMEN PERSONELİN KAYITLI ÇALIŞMASI, YERLİ PERSONELİN DE MESELELERİNİ ÇÖZER
Çalışan emekçiler açısından da kayıt dışı olmak demek, iş kanunun getirdiği hiç bir müdafaadan yararlanmama, toplumsal garanti olmaması demek. Kriz anlarında işini kaybedenler onlar oldu ve hiç bir takviyeden de yararlanamadılar. ötürüsıyla artık Türkiye’de bu işin çözülmesi gerektiğini düşünüyoruz. Çalışan her insanın kayıtlı çalışması gerekli. İşgücü piyasasında istikrarları sağlamanın yollarından biri de bu. Türk emekçilerin dezavantajlı olmaması için aslında her insanın kayıtlı olarak çalışması lazım. Öbür türlü işgücü piyasasının istikrarları olumsuz biçimde etkileniyor. Birtakım durumlarda da kayıtlı olduğu kentten öteki bir vilayette iş bulanlar üzere, kayıtlı çalışmak istemeyebiliyor. Bu cins meselelerin da tahlili gerekli.
Burada kolaylaştırıcı faktörler var. Çalışma Bakanlığı ile yakın bir biçimde çalışıyoruz. Onlar da bu işin üzerine giderek, her insanın düzgün işlerde çalışması için ellerinden geleni yapıyorlar.
İSTİHDAMDA 1 MİLYONA YAKIN SURİYELİ VAR, VARSAYIMI YÜZDE 90’I KAYIT DIŞI
Yaptığımız bir çalışma var, Suriyeli istihdamı 2018’de 1.2 milyonla ile en üst seviyeye çıkmış. daha sonrasında iktisadın yavaşlaması ve istihdam kaybıyla 2020 itibariyle 1 milyona yakın görünüyor. İşgücüne iştirak oranı bakımından erkek Suriyeliler, Türklerle neredeyse tıpkı oranlara sahip. Bayanlarda epeyce düşük. Suriyeli bayanlarda, Türk bayanlara bakılırsa tahminen de yarı yarıya. Ekonomik kesimler olarak birinci başta hazır giyside epey vardı lakin artık giderek daha fazlaca ticarete kaydığını görüyoruz. Ticaret, hizmetler ve konaklama üzere kesimlerin yükü artıyor. Çalışma saatleri bakımından aslında önemli bir biçimde fazla çalışma kelam konusu Suriyeliler içinde. 2019’da yüzde 65’i olağan çalışma saati olan 45 saatin üzerinde çalışıyor. Kaç Suriyeli’ye çalışma müsaadesi verildi, kaçı çalışıyor söylemiş olduğiniz vakit epey önemli bir kayıt dışılık çıkıyor. Mevcuttaki Suriyeli istihdamını tam bilemiyoruz fakat yüzde 90’ların üzerinde olduğunu söyleyebilirim.
Türkiye göçmen siyasetinde örnek ülke
Türkiye’nin göçmen siyasetini başka ülkelerle mukayese ettiğinizde nasıl değerlendirirsiniz?
Sanıyorum 6 yıldır Türkiye dünyada en çok göçmen barındıran ülke. Göç, hayli süratli ve ağır olduğunda ülkeleri güç durumda bırakabiliyor. Türkiye, çabucak milletlerarası müdafaayla ilgili kanun ve yönetmeliklerini, çalışma müsaadesi yönetmeliğini çıkarması, 2014’ten itibaren sıhhate, işe, eğitime ve öbür kamu hizmetlerine erişimi vermiş olması bakımından örnek oldu. Alışılmış bunları vakit zaman güncellemek gerekiyor. Kriz anında yaptığınız kimi şeylerin, süreç uzadığı vakit siyasetlerinin güncellenmesi gerekiyor. Türkiye bunu yapmaya çalışıyor.
İşletmeler işin cazibesini artırmalı
ergenlerde, bilhassa genç bayanlarda ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı çok yüksek, bunun sebebi nedir?
Çok sayıda faktör var. Gençlerle ilgili eğitim-istihdam uyumsuzluğu bir faktör olmakla birlikte, bir daha orada bayanlara yüklenen toplumsal roller, genç bile olsa tesirli. Gençlere sunulan istihdamın kalitesi, niteliği de değerli. Birçok vakit “gençler iş beğenmiyor” deniyor lakin gençlere önerilen işin kalitesi nedir, kaç para öneriliyor? Yani orada çalışmanın karşılığını alamayacağı biçimde işler önerildiği vakit epeyce sayıda genç çalışmamayı tercih ediyor. Yeni jenerasyon gençler yalnızca parayı önemsemiyor, iş kendilerine gelişim katkısı veriyor mu, kendilerini gerçekleştirebiliyorlar mı, toplumsallaşmalarına müsaade veriliyor mu, bu imkanları o paketin ortasında düşünüyorlar. esasen önerilen fiyatlar birinci girişlerde taban fiyat seviyesinde oluyor. Bu da gençlerce cazip bulunmuyor olabilir. Burada gençleri de epeyce suçlayamayız aslında. İşletmeler dönüştürülüp, yeni çalışma biçimlerine uyarlanmalı, gençler için cazibe yaratılmalı.
Yeni çalışma biçimleri büyük oranda teminatsız
Esnek çalışma modelleri gençler için çıkış olabilir mi?
Türkiye dünya ile entegre bir ülke fakat çalışan hakları bakımından bu süreçlerin paralel gitmesi gerekiyor. Bu da kolay değil ve yapabilen de fazlaca az. Yeni çalışma biçimleri, bizim “standart çalışma” dediğimiz ofisten çalışma, meskenden çalışma, meskenden üretim, freelance, günlük çalışma.. Bu şahısları nasıl garanti altına alacağımızı çalışmamız gerekiyor. Bizim toplumsal güvenlik sistemimiz de katı ve karmaşık aslında fakat birtakım yeni çalışma biçimlerini entegre etmemiz lazım. Global olarak yeni istihdam biçiminde çalışanların epeyce büyük oranda teminatsız olduklarını görüyoruz. İnsanlara nasıl bir teminat sağlanabilir? Zira işçi-işveren bağlantısı yok.. Çalışan mı, hizmet sağlayıcı mı, bu bile bilinmiyor. Son periyotlarda motokuryelerle ilgili bir çalışma yaptık, yeni bir çalışma modeli gördük. Moto-kuryeler esnaf kaydı yaptırmış, fatura kesiyor. Fakat, çalışma saatleri epey uzun, kollayıcı ekipman yok, kazada kim sorumlu belgisiz… Ülkede bizim istek ettiğimiz toplumsal diyalog çerçevesinde bu işlerin konuşulup, Türkiye için en uygun model her neyse bunların ortaya konulması. Türkiye’de daima vurguladığımız, toplumsal diyaloğun güçlenmesi, kuvvetli örgütlerin olması, bu tip ekonomik-sosyal kıymetli mevzuların üçlü diyalog ortasında ele alınması… Bunları daima vurguluyoruz. Burada Ekonomik Toplumsal Kurul değerli bir bakılırsav üstlenebilir, anayasal altyapısı da var. Bu tip müşavere süreçlerine daha epeyce işlerlik kazandırılarak, ekonomik-sosyal kararlar alınırsa Türkiye’nin daha güzel atılımlar yapabileceğini öngörüyoruz.
ÇOCUK İŞÇİLİĞİNDEKİ AZALMA DURDU!
Çocuk işçiliğiyle uğraş ILO’nun öncelikli konusuydu, dünya ve Türkiye ne durumda?
Türkiye’de çocuk işçiliğinde önemli bir azalış vardı lakin mültecilerin gelmesiyle birlikte bu mevzudaki telaşlar de arttı, bilhassa sokakta, tarımda çalışmayla ilgili. Net bir şey söylemek güç lakin şu anda çocuk personelliği ve mülteci çocukların çalıştırılmasına yönelik bir çalışma yapıyoruz. 2025 sonuna kadar çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması amacı vardı. Maalesef 2020 itibariyle son 20 yıldır birinci kere çocuk işçiliğindeki azalışın durduğunu ve artmaya başladığını gördük. Salgın niçiniyle çocuk personelin 9 milyon daha artacağını kestirim ediyoruz. Amaca yaklaşmak bir yana maalesef artış tarafında global bir eğilim var. Dünya genelinde artan eşitsizlikler ve eğitime erişimdeki dertler niçiniyle âlâ trendin bilakis döndüğünü görüyoruz. Türkiye özelinde mevsimlik tarım işlerinde çalışan çocuklar ve oradaki mevsimlik personellerinin durumuna eğiliyoruz. Bununla ilgili çalışmamız var. Şanlıurfa, Adıyaman, Diyarbakır, Mardin üzere personel gönderen vilayetlerde, emekçiler çıktıktan daha sonra çocukları bütün bir yıl takip edip, örgün eğitim devriyse, örgün eğitime, değilse yaz aylarıysa kurulan süreksiz eğitim merkezlerinde, onların tarlaya, bahçeye gitmesini engelliyoruz. “Çocukları bize bırakın, büyükler çalışmaya gitsin, çocuklar okula gitsin” diyoruz. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve yereldeki tüm ünitelerle; İŞKUR, kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapıyoruz. Bakanlık ve İŞKUR ofislerinde “Çalışan Çocuklar” üniteleri kuruldu. Bu üniteleri de harekete geçiriyoruz, oradaki çocukları birlikte daima takip ediyoruz, okula gitmelerini sağlamaya çalışıyoruz.
Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Yöneticisi Numan Özcan, ILO’nun çalışma dünyasına emekçi, patron ve hükümet perspektifiyle, global seviyede baktığının altını çizerek, Türkiye’nin çalışma hayatını derinden etkileyecek dönüşümlere, üçlü istişare düzeneklerini harekete geçirerek hazırlık yapması gerektiğini söylemiş oldu. Göçmen emekçilerdeki kayıt dışılığın boyutuna dikkat çeken Özcan, uzun müddettir toplanmayan Ekonomik Toplumsal Konsey’in kıymetli bakılırsavler üstlenebileceğini belirtti.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Numan Özcan, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil ve çalışma hayatı muhabirimiz Mehmet Kaya’nın sorularını yanıtladı.
Salgın devri Dünya ve Türkiye için kıymetli değişikliklere yol açtı. Gelecekte de büyük değişiklikler bekleniyor. Süreci kıymetlendirir misiniz?
ILO olarak temel çalışma standartlarını, beşere yakışır işleri savunmakla bir arada olaylara 3d (işçi, patron, hükümet) bakıyoruz. Daha global ve büyük ölçekli bakabiliyoruz. ILO, problemleri daha güzel görmemiz için son senelerda ve salgınla birlikte işsizlik araştırmalarıyla hane halkı anketlerinin yetersiz kalması sebebiyle yeni metodolojiler geliştirdi. İşgücü kaybını, saat bazlı ölçme, sektörel olarak belirlemeyi global çapta tertipli olarak yapmaya çalıştı. Biz de Türkiye’de mikro bilgi setleri üzerinde misal metodolojileri kullanarak ekonometrik modellerle hayli daha anlık, yakın vakitli ve kısa periyodik ölçmeye ve tertipli olarak raporları kamuoyuyla paylaşmaya çalıştık. Bu süreçte biz de verimli bilgi kaynağı olmaya çalıştık.
GELİŞMİŞ ÜLKELER AŞI OLACAK İNSAN; GELİŞMEMİŞLER İSE İNSANINA AŞI BULAMIYOR
ILO konferansında da vurgulanan, salgından “insan odaklı çıkış” (Human Centred Recovery) dediğimiz konsept fazlaca değerli. Orada hükümetlere, toplumsal ortaklara, sendikalarla patron örgütlerine ve ILO’ya düşen roller tanımlandı. (Salgının ekonomik olumsuzluklarından) Dünya olarak çıkacaksak eşitsizliklerin ortadan kaldırılması gerekiyor. Güçlü ülkeler, ekonomilerine para pompalayarak süratli bir çıkış noktasına geldiler lakin yoksul ülkelerin bulabildikleri takviyeler, yaptıkları harcama ve ödemeler hayli sonlu kaldı. Önemli bir ayrışma var. Bu, uzun devirli kalkınma perspektifinde badire yaratabilecek, gelişmiş ülkelerle gelişmekte olanlar içindeki farkı daha da artırabilecek bir şey.
Aşı konusunda da birebir şey geçerli. Gelişmiş ülkelerde insanlara “lütfen aşı olun” derken, öbür ülkeler aşı bulamıyorlar. Bu durum hem de insani bir eza ayrıyeten ekonomik yansımaları da hayli fazla. Bu da kıymetli konulardan bir tanesi.
TÜRKİYE’DEN SALGINDAN ÇIKIŞ PLANI BEKLİYORUZ
Yeni çalışma modelleri de salgında öne çıktı, lakin olumlu görüşler kadar telaşlar de var. Esnek çalışmaya nasıl bakılıyor?
Evet, esnek çalışma da var lakin ILO’nun deklarasyonunun ortasında “güvenceli esneklik” olması gerektiği, bunun nasıl olabileceği söyleniyor. (Salgından çıkış sürecine yönelik) Üye ülkelere mektuplar gönderildi ve “Üçlü diyalog ile o ülke krizden nasıl çıkacak tartışılsın, sonuçlar gelecek yıl Haziran’daki konferansta bir ortaya getirilip konsolide bir doküman ortaya çıkarılsın” denildi. Biz de Türkiye’de bu toplantının yapılmasını istiyoruz. Türkiye’nin de kendi perspektifinden bir çalışma ortaya koyması gerekiyor. Geldiğimiz noktada Türkiye, büyüme oranları vs. ile olumlu ayrıştı. Bu kapsamda Türkiye’nin de salgından “şöyle çıkacağım” demesi ve bunu da insanı merkeze alan bir stratejiyle ortaya koymasını da istek ediyoruz.
Mülteciler de önemli sorun, Türkiye önemli bir mülteci işgücünü barındırıyor, Türkiye’nin mevcut görünümünü siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
10 yılı geçti, en ağır giriş yapılan devirde gelenlerin burada bulunduğu mühlet 7-8 yıla ulaştı. Türkiye kamp ortamında mülteci barındırmıyor, kentlerde yaşıyorlar ve iş piyasasına da girdiler. Kendilerine hayat kurmak için çalışabilenler çalışıyor, iş kuranlar da var önemli sayıda. Biz burada mülteci yahut şu yahut bu statüde bir ayrım yapmıyoruz. Bizim için kıymetli öge her insanın düzgün işlerde, sömürüye maruz kalmadan çalışma haklarından yararlanarak çalışması. Göçmen Çalışanlar Kontratı, personellerin kendi ülkeleri haricinde bulundukları ülkelerde de korunmalarını kapsıyor. Şu anda gördüğümüz; maalesef büyük bir kısmı hala kayıt dışı çalışıyor. Kayıt dışılığın bir epeyce boyutta ıstırap yarattığını biliyoruz. İş kuran Suriyeli esnaf kayıt dışıysa, yerli esnaftan önemli reaksiyonlar yükseldiğini görüyoruz.
GÖÇMEN PERSONELİN KAYITLI ÇALIŞMASI, YERLİ PERSONELİN DE MESELELERİNİ ÇÖZER
Çalışan emekçiler açısından da kayıt dışı olmak demek, iş kanunun getirdiği hiç bir müdafaadan yararlanmama, toplumsal garanti olmaması demek. Kriz anlarında işini kaybedenler onlar oldu ve hiç bir takviyeden de yararlanamadılar. ötürüsıyla artık Türkiye’de bu işin çözülmesi gerektiğini düşünüyoruz. Çalışan her insanın kayıtlı çalışması gerekli. İşgücü piyasasında istikrarları sağlamanın yollarından biri de bu. Türk emekçilerin dezavantajlı olmaması için aslında her insanın kayıtlı olarak çalışması lazım. Öbür türlü işgücü piyasasının istikrarları olumsuz biçimde etkileniyor. Birtakım durumlarda da kayıtlı olduğu kentten öteki bir vilayette iş bulanlar üzere, kayıtlı çalışmak istemeyebiliyor. Bu cins meselelerin da tahlili gerekli.
Burada kolaylaştırıcı faktörler var. Çalışma Bakanlığı ile yakın bir biçimde çalışıyoruz. Onlar da bu işin üzerine giderek, her insanın düzgün işlerde çalışması için ellerinden geleni yapıyorlar.
İSTİHDAMDA 1 MİLYONA YAKIN SURİYELİ VAR, VARSAYIMI YÜZDE 90’I KAYIT DIŞI
Yaptığımız bir çalışma var, Suriyeli istihdamı 2018’de 1.2 milyonla ile en üst seviyeye çıkmış. daha sonrasında iktisadın yavaşlaması ve istihdam kaybıyla 2020 itibariyle 1 milyona yakın görünüyor. İşgücüne iştirak oranı bakımından erkek Suriyeliler, Türklerle neredeyse tıpkı oranlara sahip. Bayanlarda epeyce düşük. Suriyeli bayanlarda, Türk bayanlara bakılırsa tahminen de yarı yarıya. Ekonomik kesimler olarak birinci başta hazır giyside epey vardı lakin artık giderek daha fazlaca ticarete kaydığını görüyoruz. Ticaret, hizmetler ve konaklama üzere kesimlerin yükü artıyor. Çalışma saatleri bakımından aslında önemli bir biçimde fazla çalışma kelam konusu Suriyeliler içinde. 2019’da yüzde 65’i olağan çalışma saati olan 45 saatin üzerinde çalışıyor. Kaç Suriyeli’ye çalışma müsaadesi verildi, kaçı çalışıyor söylemiş olduğiniz vakit epey önemli bir kayıt dışılık çıkıyor. Mevcuttaki Suriyeli istihdamını tam bilemiyoruz fakat yüzde 90’ların üzerinde olduğunu söyleyebilirim.
Türkiye göçmen siyasetinde örnek ülke
Türkiye’nin göçmen siyasetini başka ülkelerle mukayese ettiğinizde nasıl değerlendirirsiniz?
Sanıyorum 6 yıldır Türkiye dünyada en çok göçmen barındıran ülke. Göç, hayli süratli ve ağır olduğunda ülkeleri güç durumda bırakabiliyor. Türkiye, çabucak milletlerarası müdafaayla ilgili kanun ve yönetmeliklerini, çalışma müsaadesi yönetmeliğini çıkarması, 2014’ten itibaren sıhhate, işe, eğitime ve öbür kamu hizmetlerine erişimi vermiş olması bakımından örnek oldu. Alışılmış bunları vakit zaman güncellemek gerekiyor. Kriz anında yaptığınız kimi şeylerin, süreç uzadığı vakit siyasetlerinin güncellenmesi gerekiyor. Türkiye bunu yapmaya çalışıyor.
İşletmeler işin cazibesini artırmalı
ergenlerde, bilhassa genç bayanlarda ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı çok yüksek, bunun sebebi nedir?
Çok sayıda faktör var. Gençlerle ilgili eğitim-istihdam uyumsuzluğu bir faktör olmakla birlikte, bir daha orada bayanlara yüklenen toplumsal roller, genç bile olsa tesirli. Gençlere sunulan istihdamın kalitesi, niteliği de değerli. Birçok vakit “gençler iş beğenmiyor” deniyor lakin gençlere önerilen işin kalitesi nedir, kaç para öneriliyor? Yani orada çalışmanın karşılığını alamayacağı biçimde işler önerildiği vakit epeyce sayıda genç çalışmamayı tercih ediyor. Yeni jenerasyon gençler yalnızca parayı önemsemiyor, iş kendilerine gelişim katkısı veriyor mu, kendilerini gerçekleştirebiliyorlar mı, toplumsallaşmalarına müsaade veriliyor mu, bu imkanları o paketin ortasında düşünüyorlar. esasen önerilen fiyatlar birinci girişlerde taban fiyat seviyesinde oluyor. Bu da gençlerce cazip bulunmuyor olabilir. Burada gençleri de epeyce suçlayamayız aslında. İşletmeler dönüştürülüp, yeni çalışma biçimlerine uyarlanmalı, gençler için cazibe yaratılmalı.
Yeni çalışma biçimleri büyük oranda teminatsız
Esnek çalışma modelleri gençler için çıkış olabilir mi?
Türkiye dünya ile entegre bir ülke fakat çalışan hakları bakımından bu süreçlerin paralel gitmesi gerekiyor. Bu da kolay değil ve yapabilen de fazlaca az. Yeni çalışma biçimleri, bizim “standart çalışma” dediğimiz ofisten çalışma, meskenden çalışma, meskenden üretim, freelance, günlük çalışma.. Bu şahısları nasıl garanti altına alacağımızı çalışmamız gerekiyor. Bizim toplumsal güvenlik sistemimiz de katı ve karmaşık aslında fakat birtakım yeni çalışma biçimlerini entegre etmemiz lazım. Global olarak yeni istihdam biçiminde çalışanların epeyce büyük oranda teminatsız olduklarını görüyoruz. İnsanlara nasıl bir teminat sağlanabilir? Zira işçi-işveren bağlantısı yok.. Çalışan mı, hizmet sağlayıcı mı, bu bile bilinmiyor. Son periyotlarda motokuryelerle ilgili bir çalışma yaptık, yeni bir çalışma modeli gördük. Moto-kuryeler esnaf kaydı yaptırmış, fatura kesiyor. Fakat, çalışma saatleri epey uzun, kollayıcı ekipman yok, kazada kim sorumlu belgisiz… Ülkede bizim istek ettiğimiz toplumsal diyalog çerçevesinde bu işlerin konuşulup, Türkiye için en uygun model her neyse bunların ortaya konulması. Türkiye’de daima vurguladığımız, toplumsal diyaloğun güçlenmesi, kuvvetli örgütlerin olması, bu tip ekonomik-sosyal kıymetli mevzuların üçlü diyalog ortasında ele alınması… Bunları daima vurguluyoruz. Burada Ekonomik Toplumsal Kurul değerli bir bakılırsav üstlenebilir, anayasal altyapısı da var. Bu tip müşavere süreçlerine daha epeyce işlerlik kazandırılarak, ekonomik-sosyal kararlar alınırsa Türkiye’nin daha güzel atılımlar yapabileceğini öngörüyoruz.
ÇOCUK İŞÇİLİĞİNDEKİ AZALMA DURDU!
Çocuk işçiliğiyle uğraş ILO’nun öncelikli konusuydu, dünya ve Türkiye ne durumda?
Türkiye’de çocuk işçiliğinde önemli bir azalış vardı lakin mültecilerin gelmesiyle birlikte bu mevzudaki telaşlar de arttı, bilhassa sokakta, tarımda çalışmayla ilgili. Net bir şey söylemek güç lakin şu anda çocuk personelliği ve mülteci çocukların çalıştırılmasına yönelik bir çalışma yapıyoruz. 2025 sonuna kadar çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması amacı vardı. Maalesef 2020 itibariyle son 20 yıldır birinci kere çocuk işçiliğindeki azalışın durduğunu ve artmaya başladığını gördük. Salgın niçiniyle çocuk personelin 9 milyon daha artacağını kestirim ediyoruz. Amaca yaklaşmak bir yana maalesef artış tarafında global bir eğilim var. Dünya genelinde artan eşitsizlikler ve eğitime erişimdeki dertler niçiniyle âlâ trendin bilakis döndüğünü görüyoruz. Türkiye özelinde mevsimlik tarım işlerinde çalışan çocuklar ve oradaki mevsimlik personellerinin durumuna eğiliyoruz. Bununla ilgili çalışmamız var. Şanlıurfa, Adıyaman, Diyarbakır, Mardin üzere personel gönderen vilayetlerde, emekçiler çıktıktan daha sonra çocukları bütün bir yıl takip edip, örgün eğitim devriyse, örgün eğitime, değilse yaz aylarıysa kurulan süreksiz eğitim merkezlerinde, onların tarlaya, bahçeye gitmesini engelliyoruz. “Çocukları bize bırakın, büyükler çalışmaya gitsin, çocuklar okula gitsin” diyoruz. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve yereldeki tüm ünitelerle; İŞKUR, kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapıyoruz. Bakanlık ve İŞKUR ofislerinde “Çalışan Çocuklar” üniteleri kuruldu. Bu üniteleri de harekete geçiriyoruz, oradaki çocukları birlikte daima takip ediyoruz, okula gitmelerini sağlamaya çalışıyoruz.