TerraNova
New member
CHP iktisat siyasetlerinden sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak’ın başkanlığındaki İktisat Masası, Denizli’de. İktisat Masası üyeleri Merkezefendi’de “İş Dünyası ve Sivil Toplum Örgütleri” ile Rahmetler Toplantı Salonu’nda bir ortaya gelerek, iş insanlarının meselelerini dinledi.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, açılış konuşmasında, “Bugün burada, Denizli’de iş dünyasının problemlerini, taleplerini ve CHP’nin iktisat siyasetleri konusundaki kıymetlendirme toplantımıza bizleri kırmayarak katılan saygıdeğer oda, STK ve dernek temsilcisi arkadaşlarım, beğenilen geldiniz. Denizli, her daim nazaranvleri manasında üzerine düşen her şeyi yapan, lakin yaptığının karşılığını hayli da alamayan bir ildir. Hem tarım hem sanayi hem iktisat manasında.” dedi.
Öztrak, Karaca’nın akabinde Türkiye’deki iktisadın durumuna ait meseleler ve CHP’nin tahlil tekliflerini yaptığı sunum ile anlattı.
CHP Sözcüsü Öztrak’ın konuşmasından öne çıkan başlıklar şu biçimde:
“Türkiye’de büyük bir savrulma yaşıyoruz. Buradan nasıl çıkarız, sizlere bunu anlatmaya çalışacağım. Üç büyük krizi birebir anda yaşıyoruz. Bu noktaya bir, iki günde gelmedik. Bunlardan bir tanesi, Türkiye’nin büyüme modeli tıkandı. Dünyada kaideler değişti. Dışarıdan sıcak parayı al, ekonomiyi şişir formunda giden stratejisi aslında iflas etmeye başladı. Bilhassa 2007’den daha sonra bir Türk iktisadında bize benzeyen ekonomilerden bir ayrışmanın başladığı gözüküyor. Ancak temel gerçek ayrışma 2013 yılında. 2013 yılında bilhassa ABD’de Merkez Bankası lideri, ‘eskisi kadar para basmayacağım’ deyince sermaye dışarıda daha dikkatli hale geldi. Türkiye’ye gelen sermaye yavaş yavaş suratını kaybetmeye başladı.
“Ciddi bir idare krizi yarattı”
İkincisi tek adam rejimi. Tek adam rejimine geçiş süreci devlette önemli bir idare krizi yarattı. Her şey aslında 2014’te mevcut Cumhurbaşkanı’nın, ‘Ben alışılmış bir cumhurbaşkanı olmayacağım’ cümlesi ile başladı. Üçüncüsü global salgın. Bu da natürel aslına bakarsanız kırılgan olan Türk iktisadını olumsuz tarafta etkiledi. Bu da bir buhrana niye oldu.
“Bozulma olduğunu görüyoruz”
Sonuç nedir diye sorarsınız, 2013, 2021 yılları içinde gayri safi yurtiçi hasılamız yaklaşık yüzde 23 azaldı ve 223 milyar dolar düştü. Cebimizdeki para 223 milyar dolar azaldı. Kişi başına düşen ulusal gelir 2013 yılında 12 bin 582 dolardı, biz orta gelir tuzağını aşmaya çalışıyoruz derken 2021 yılında 8 bin 661 dolara geriledi. Ortalama dolar kuru 1 lira 90 kuruştu. 2021 yılı sonu ortalaması 8 lira 90 kuruş oldu. Enflasyon yüzde 7,4’tü, 36’ya çıktı. İşsizlik yüzde 9’du, 12,9 oldu. Bütün bunlara baktığımız vakit önemli bir bozulma olduğunu görüyoruz.
“Tek kişilik şahsım rejimi”
Aslında 2018’te ‘tek kişilik şahsım rejimi’ dediğim benim, gerçekten bir başkanlık rejimi midir, parlamenter rejim midir nedir aşikâr olmayan, hiç bir fren ve istikrar sistemi bulunmayan bir sisteme geçtik. O gün bugündür, bilhassa iktisat idareden bir istikrar sağlanamadı. 3 yılda 3 tane Hazine ve Maliye Bakanı gördük. 3 yılda 4 tane de Merkez Bankası Lideri gördük. bu biçimde bir durum aslında dünyanın hiç bir gelişmiş ülkesinde yahut bizim mensup olduğumuz blokun ortasında, hiç bir ülkede yok.
“Herkes faizlerin düşmesini ister”
En son gelen Merkez Bankası Lideri, AKP Genel Lideri, ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ dedikten daha sonra ve faizlerin düşmesini istedikten daha sonra, ki herkes faizlerin düşmesini ister, oyun ortasında kural değiştirdi. Birinci geldiği gün demişti ki ‘Ben Merkez Bankası’nın siyaset faizini, enflasyonunun hiç bir biçimde altına düşürmeyeceğim. Lakin baktı ki enflasyon üst gerçek gidiyor, ben gayesi değiştiriyorum, artık faizleri çekirdek enflasyona nazaran ayarlayacağım. Zira o öteki enflasyondan düşüktü, lakin o da üst gerçek gitmeye başladı. Bir yandan da üstten, ‘Faizleri düşür’ diye baskı geliyor. En sonunda faizleri düşürdü ve dedi ki ‘Ben Merkez Bankası olarak artık enflasyona bakmayacağım, cari süreçler istikrarına bakacağım.’ Dünyanın hiç bir yerinde Merkez Bankası, cari süreçleri istikrarına bakarak para siyaseti belirlemez.
“20 Aralık gecesi”
20 Aralık günü sabah saat 09.30’larda kur 17 TL 46 kuruşu görmüştü. daha sonra birtakım müdahaleler oldu, Merkez Bankası, 16 TL’lik kur ilan etti. Akşam 18.30, Türk lirası 18 TL 33 kuruşu gördü. Saat 19.40’ta Cumhurbaşkanı, Kabine Toplantısı’nı yaptı. Geriden, dövize endeksli mevduat açıklamasını yaptı. Dolar kuru 17,30’a indi. Lakin ondan evvel de düşmeye başlamıştı. Demek ki ondan evvel birilerine haber sızdı ki bu habere ulaşabilenler döviz satmaya başladı. daha sonrasında da 21.30’da, dolar kuru 12 TL 61 kuruşu gördü. bu biçimde büyük bir hareketi kolay kolay görmek mümkün değil. 3 saatte Türk lirası dolar karşısında yüzde 45 bedel kazandı. daha sonra yatay gitmeye başladı. Sonraki sabah dolar kuru 11 TL 20 kuruşa düştü.
“Vatandaş, şirketler satmamış”
Kim sattı? Gördük ki vatandaş, şirketler satmamış. Yani yabancı para mevduatlarını azaltmamış. bu biçimde kim dolar sattı diye baktığınız vakit ortaya şu biçimde bir şey çıkıyor. Merkez Bankası’nın net döviz durumuna bakıyoruz. Merkez Bankası’nın net döviz durumu, 31 Aralık’ta 65,6 milyar açık vermiş. Merkez Bankası’nın 17 Aralık’taki durumuna baktığınız vakit 58 milyar. Yalnızca Aralık ayı ortasında Merkez Bankası ne satmış diye baktığınız vakit da yaklaşık 17 milyar 738 milyon dolar satmış.
“Açıklayamayacağımız döviz satışı var”
Kaynağı belirli döviz satışı 8 milyar 555 milyon dolar. Toplam 17 milyar 738 milyon dolardı. bu biçimde açıklayamadığımız 9 milyar 183 milyon dolarlık bir döviz satışı var. O gün Türk lirasına bedel kazandıran büyük bir döviz satışı olduğu ortaya çıkıyor.
“Washington mutabakatı”
Dünyada birtakım yeni eğilimler var. Kapsayıcı, nitelikli, sürdürülebilir büyümenin değeri artıyor. Evvelden bir Washington Mutabakatı vardı, adaleti, güvenliği, savunmayı sağla, daha sonra piyasa her şeyi halleder diyordu. Artık bir daha gelişmiş 7 ülke, İngiltere’de Cornwell’de toplandılar, bu bu biçimde oluyor, devletle özel kesim içinde yeni bir diyaloga muhtaçlık var, zira bu büyümeler kapsayıcı olmuyor, kapsayıcı olmadığı vakitte ülkelerde toplumsal huzur olmuyor. Toplumsal huzur olmayınca da bu iktisat işlemiyor dediler. Kapsayıcı büyüme, Yeşil Mutabakat dediler, altyapı dediler. Bunların gerçekleşmesi için de özel kesim ile kamu kesiti içinde bir diyalog lazım dediler.
“Tarafsız bir cumhurbaşkanı açığımız var”
Vakit zaman iş adamları ile görüşüyorum. Bana söylemiş oldukleri en değerli konu adalet. Adalet olması lazım diyor. Ki yatırım yapabilsin. Vatandaşa sorsanız o da adalet diyecek. Direkt ekonomiyi etkiliyor. Güçlendirilmiş demokratik parlamenter sisteme, bağımsız yargıya muhtaçlık var. Millete ve onun Meclisine hesap veren bir hükümete gereksinimi var. Türkiye’nin bence en büyük açığı, milleti kucaklayacak, tarafsız bir cumhurbaşkanı açığımız var.”
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, açılış konuşmasında, “Bugün burada, Denizli’de iş dünyasının problemlerini, taleplerini ve CHP’nin iktisat siyasetleri konusundaki kıymetlendirme toplantımıza bizleri kırmayarak katılan saygıdeğer oda, STK ve dernek temsilcisi arkadaşlarım, beğenilen geldiniz. Denizli, her daim nazaranvleri manasında üzerine düşen her şeyi yapan, lakin yaptığının karşılığını hayli da alamayan bir ildir. Hem tarım hem sanayi hem iktisat manasında.” dedi.
Öztrak, Karaca’nın akabinde Türkiye’deki iktisadın durumuna ait meseleler ve CHP’nin tahlil tekliflerini yaptığı sunum ile anlattı.
CHP Sözcüsü Öztrak’ın konuşmasından öne çıkan başlıklar şu biçimde:
“Türkiye’de büyük bir savrulma yaşıyoruz. Buradan nasıl çıkarız, sizlere bunu anlatmaya çalışacağım. Üç büyük krizi birebir anda yaşıyoruz. Bu noktaya bir, iki günde gelmedik. Bunlardan bir tanesi, Türkiye’nin büyüme modeli tıkandı. Dünyada kaideler değişti. Dışarıdan sıcak parayı al, ekonomiyi şişir formunda giden stratejisi aslında iflas etmeye başladı. Bilhassa 2007’den daha sonra bir Türk iktisadında bize benzeyen ekonomilerden bir ayrışmanın başladığı gözüküyor. Ancak temel gerçek ayrışma 2013 yılında. 2013 yılında bilhassa ABD’de Merkez Bankası lideri, ‘eskisi kadar para basmayacağım’ deyince sermaye dışarıda daha dikkatli hale geldi. Türkiye’ye gelen sermaye yavaş yavaş suratını kaybetmeye başladı.
“Ciddi bir idare krizi yarattı”
İkincisi tek adam rejimi. Tek adam rejimine geçiş süreci devlette önemli bir idare krizi yarattı. Her şey aslında 2014’te mevcut Cumhurbaşkanı’nın, ‘Ben alışılmış bir cumhurbaşkanı olmayacağım’ cümlesi ile başladı. Üçüncüsü global salgın. Bu da natürel aslına bakarsanız kırılgan olan Türk iktisadını olumsuz tarafta etkiledi. Bu da bir buhrana niye oldu.
“Bozulma olduğunu görüyoruz”
Sonuç nedir diye sorarsınız, 2013, 2021 yılları içinde gayri safi yurtiçi hasılamız yaklaşık yüzde 23 azaldı ve 223 milyar dolar düştü. Cebimizdeki para 223 milyar dolar azaldı. Kişi başına düşen ulusal gelir 2013 yılında 12 bin 582 dolardı, biz orta gelir tuzağını aşmaya çalışıyoruz derken 2021 yılında 8 bin 661 dolara geriledi. Ortalama dolar kuru 1 lira 90 kuruştu. 2021 yılı sonu ortalaması 8 lira 90 kuruş oldu. Enflasyon yüzde 7,4’tü, 36’ya çıktı. İşsizlik yüzde 9’du, 12,9 oldu. Bütün bunlara baktığımız vakit önemli bir bozulma olduğunu görüyoruz.
“Tek kişilik şahsım rejimi”
Aslında 2018’te ‘tek kişilik şahsım rejimi’ dediğim benim, gerçekten bir başkanlık rejimi midir, parlamenter rejim midir nedir aşikâr olmayan, hiç bir fren ve istikrar sistemi bulunmayan bir sisteme geçtik. O gün bugündür, bilhassa iktisat idareden bir istikrar sağlanamadı. 3 yılda 3 tane Hazine ve Maliye Bakanı gördük. 3 yılda 4 tane de Merkez Bankası Lideri gördük. bu biçimde bir durum aslında dünyanın hiç bir gelişmiş ülkesinde yahut bizim mensup olduğumuz blokun ortasında, hiç bir ülkede yok.
“Herkes faizlerin düşmesini ister”
En son gelen Merkez Bankası Lideri, AKP Genel Lideri, ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ dedikten daha sonra ve faizlerin düşmesini istedikten daha sonra, ki herkes faizlerin düşmesini ister, oyun ortasında kural değiştirdi. Birinci geldiği gün demişti ki ‘Ben Merkez Bankası’nın siyaset faizini, enflasyonunun hiç bir biçimde altına düşürmeyeceğim. Lakin baktı ki enflasyon üst gerçek gidiyor, ben gayesi değiştiriyorum, artık faizleri çekirdek enflasyona nazaran ayarlayacağım. Zira o öteki enflasyondan düşüktü, lakin o da üst gerçek gitmeye başladı. Bir yandan da üstten, ‘Faizleri düşür’ diye baskı geliyor. En sonunda faizleri düşürdü ve dedi ki ‘Ben Merkez Bankası olarak artık enflasyona bakmayacağım, cari süreçler istikrarına bakacağım.’ Dünyanın hiç bir yerinde Merkez Bankası, cari süreçleri istikrarına bakarak para siyaseti belirlemez.
“20 Aralık gecesi”
20 Aralık günü sabah saat 09.30’larda kur 17 TL 46 kuruşu görmüştü. daha sonra birtakım müdahaleler oldu, Merkez Bankası, 16 TL’lik kur ilan etti. Akşam 18.30, Türk lirası 18 TL 33 kuruşu gördü. Saat 19.40’ta Cumhurbaşkanı, Kabine Toplantısı’nı yaptı. Geriden, dövize endeksli mevduat açıklamasını yaptı. Dolar kuru 17,30’a indi. Lakin ondan evvel de düşmeye başlamıştı. Demek ki ondan evvel birilerine haber sızdı ki bu habere ulaşabilenler döviz satmaya başladı. daha sonrasında da 21.30’da, dolar kuru 12 TL 61 kuruşu gördü. bu biçimde büyük bir hareketi kolay kolay görmek mümkün değil. 3 saatte Türk lirası dolar karşısında yüzde 45 bedel kazandı. daha sonra yatay gitmeye başladı. Sonraki sabah dolar kuru 11 TL 20 kuruşa düştü.
“Vatandaş, şirketler satmamış”
Kim sattı? Gördük ki vatandaş, şirketler satmamış. Yani yabancı para mevduatlarını azaltmamış. bu biçimde kim dolar sattı diye baktığınız vakit ortaya şu biçimde bir şey çıkıyor. Merkez Bankası’nın net döviz durumuna bakıyoruz. Merkez Bankası’nın net döviz durumu, 31 Aralık’ta 65,6 milyar açık vermiş. Merkez Bankası’nın 17 Aralık’taki durumuna baktığınız vakit 58 milyar. Yalnızca Aralık ayı ortasında Merkez Bankası ne satmış diye baktığınız vakit da yaklaşık 17 milyar 738 milyon dolar satmış.
“Açıklayamayacağımız döviz satışı var”
Kaynağı belirli döviz satışı 8 milyar 555 milyon dolar. Toplam 17 milyar 738 milyon dolardı. bu biçimde açıklayamadığımız 9 milyar 183 milyon dolarlık bir döviz satışı var. O gün Türk lirasına bedel kazandıran büyük bir döviz satışı olduğu ortaya çıkıyor.
“Washington mutabakatı”
Dünyada birtakım yeni eğilimler var. Kapsayıcı, nitelikli, sürdürülebilir büyümenin değeri artıyor. Evvelden bir Washington Mutabakatı vardı, adaleti, güvenliği, savunmayı sağla, daha sonra piyasa her şeyi halleder diyordu. Artık bir daha gelişmiş 7 ülke, İngiltere’de Cornwell’de toplandılar, bu bu biçimde oluyor, devletle özel kesim içinde yeni bir diyaloga muhtaçlık var, zira bu büyümeler kapsayıcı olmuyor, kapsayıcı olmadığı vakitte ülkelerde toplumsal huzur olmuyor. Toplumsal huzur olmayınca da bu iktisat işlemiyor dediler. Kapsayıcı büyüme, Yeşil Mutabakat dediler, altyapı dediler. Bunların gerçekleşmesi için de özel kesim ile kamu kesiti içinde bir diyalog lazım dediler.
“Tarafsız bir cumhurbaşkanı açığımız var”
Vakit zaman iş adamları ile görüşüyorum. Bana söylemiş oldukleri en değerli konu adalet. Adalet olması lazım diyor. Ki yatırım yapabilsin. Vatandaşa sorsanız o da adalet diyecek. Direkt ekonomiyi etkiliyor. Güçlendirilmiş demokratik parlamenter sisteme, bağımsız yargıya muhtaçlık var. Millete ve onun Meclisine hesap veren bir hükümete gereksinimi var. Türkiye’nin bence en büyük açığı, milleti kucaklayacak, tarafsız bir cumhurbaşkanı açığımız var.”