TerraNova
New member
Hilal SARI
Afganistan’da rejimin çökmesi ve terör örgütü Taliban’ın iktidarı ele geçirmesi daha sonrasında neler olacağını Emekli Büyükelçilerimiz ve siyaset uzmanlarımız DÜNYA’ya anlattı. Kabil Havalimanı’ndan ülkeyi terketmek isteyen Afgan vatandaşların imajları gelmeye devam ederken, Batılı tüm misyonlar Kabil Havalimanı da dahil ülkeyi terketme telaşında. Uzmanlar bundan daha sonra neler olacağı konusunda memleketler arası toplumun “bekle-gör” stratejisi izleyeceği görüşünde. Emekli büyükelçilerimiz ve bölgede nazaranv yapmış diplomatlarımızın hemfikir olduğu bir mevzu da Türkiye’nin Arap Baharı’ndaki üzere tek başına hareket etmemesi ve inisiyatif almaması, Afganistan siyasetlerinde Birleşmiş Milletler (BM) ve milletlerarası toplumla ahenk ve uyum ortasında ilerlemesi.
“ABD, TÜRKİYE’NİN AFGANİSTAN’DA KALMASINA İSTEKLİ OLACAKTIR”
Altınbaş Üniversitesi Memleketler arası Bağlantılar Profesörü Ahmet Kasım Han
● Milletlerarası toplumun birinci refleksi Taliban’ı tanımak olmayacaktır. Kimse Taliban’ı birinci kucaklayan, birinci sponsoru olan ülke olmak istemeyecek. Bekleyip bakacak memleketler arası toplum. Bilhassa de Afganistan içerisinde ve dışarıyla münasebetlerinde istikrarın nasıl kurulacağını. Taliban artık Pakistan bâtın servisinin uzattığı bir kordonun ucundan konuşmuyor. Pekin’e Moskova’ya gidiyor. Taliban da her iktidara gelmek isteyen yapı üzere finansmana gereksinimi olduğunun farkında ve birinci günden bu durumu tehdit altına alacak bir tavra girmeyecektir. Taliban 96’daki yahut 2001’deki Taliban değil. Rusya ve Çin’i yabancılaştırmamaya çalışıyor, Hem güvenlik, hem ticari açıdan kurmaya çalıştığı otorite için daha “ılımlı” açıklamalar yapıyor – Burka giymek kaydıyla kızların okula gidebilmesine müsaade verilmesi üzere. Lakin Taliban İslam Buyrukluğu kurmak istiyor ve sonuçta bu tipten bir ideoloji konumlarını epey müzakere edemez. Çünkü her müzakere muhakkak ölçüde “taviz” manasına gelir. Türkiye 2011’den itibaren Arap Baharı vesilesiyle düştüğü yanlışa düşmemeli, siyasi, askeri, ekonomik imkan ve kabiliyetlerini hudutlarını bilerek davranmalı. Rusya, Çin ve ABD’nin oynadığı bir coğrafyada o denli bir siyasetin bir bedeli olur, bu niçinle Türkiye’nin BM ile ve memleketler arası toplumla ahenk ortasında gitmesi lazım. Kaynaklarının sonlarını bilenler fırsatları epeyce daha yeterli görür ve kullanır. Pakistan’ın bile “uluslararası toplumla uyumlu bir halde” Taliban’ı ileride tanıyacağını söylemiş olduği bir ortamda Türkiye de milletlerarası toplumla uyumlu ilerlemelidir.
“DÜNYA BİR MÜHLET BEKLEYİP TALİBAN’IN NE YAPACAĞINA BAKACAK”
NATO Eski Afganistan Temsilcisi Hikmet Çetin
● “Dünya Afganistan’da neler olacağını bir süre bekleyecek. İslamın selefi vahabi ideolojisine bağlı bir terör örgütü olan Taliban’ın bu süreci nasıl götüreceğini doğrusu ben de merak ediyorum. Afganistan’ın önemli bir ekonomik yardıma gereksinimi var birebir vakitte hibe formunda. Başta ABD olmak üzere Batı’dır bu hibenin kaynağı ve bu kesilir. İkincisi başlarda Batı’nın Taliban’ı tanıyacağını sanmıyorum. Dışişlerimizin alt düzeylerinden Taliban’la görüşmeler halihazırda oluyor lakin Cumhurbaşkanı seviyesinde bir görüşme – kendi terör meselelerimiz da varken – fazlaca yanlış olur.
En büyük tehlike: El-Kaide ve IŞİD ülkeyi mesken belleyebilir
Üçüncüsü, yabancı misyonlar ülkeyi terkedecek. Çağdaş dünyadan izole olmuş bir terör devleti üzere olacak. Benim tasam El-Kaide ve IŞİD üzere kümelerin Afganistan’ı kendilerine yer olarak seçmeleri. Bu dünyanın en epey dikkat etmesi gereken bahis.”
“TÜRKİYE GÖÇ MESELESİNİ BM ÇERÇEVESİNE OTURTMALI”
Emekli Büyükelçi Şafak Göktürk
● “Türkiye’nin Afganistan’da yapabileceği tek şey sivil takviye vermektir. Türkiye, süratle kabilden çekilmelidir. Şu an orada hiç bir varlık niçini olmayan 500 gencecik insanımız kaldı. Türkiye’nin orada asker ve işçi bulundurmasının hiç bir manası kalmadı. Yeni bir mülteci sıkıntısına hazırlıklı olmamızı temmuzun birinci haftasında da söylemiştim. Bahis en geç birkaç ay ortasında büyük gündem olacak ve Türkiye göç meselesini ve Afganistan siyasetini BM çerçevesine ve memleketler arası bir çerçeveye oturtmalıdır. Ayrıyeten Avrupa Birliği şu anda Afgan göçünün yükünü de Türkiye’ye atmak istiyor.”
“TÜRKİYE’NİN KAMUOYU ÜZERİNDEN BİLDİRİ VERMESİ ÇOK TEHLİKELİ”
Uzun yıllar Afganistan’da bakılırsav yapmış bir Emekli Büyükelçimiz
● “ABD çekilmeden rejim çöktü. ABD’nin öngörüleri görünen o ki yanlışsız çıkmadı. Ülkenin formatı değişecek ve Taliban meşruiyet kazanmaya çalışacak. 96-2001 periyodunda yalnızca 4 ülke tanımıştı, Taliban bunu genişletmeye çalışacak. İran, Rusya ve Çin’le bağlantısı bunu gösteriyor. Kriz düzgün yönetilmezse Peştun ve Sunni olmayan bölümler de olduğundan, karşılıklı sekter çatışmalar ve kanlı insanlık cürümlerinin olduğu derin bir ihtilaf nazaranbiliriz. Türkiye yüksek perdeden konuşmamalı ve fazlaca hassas hususlar olması niçiniyle ne Afganistan ortasında taraf olmalı, ne de memleketler arası güçlerden birinin maşası olmalı. Türkiye’ye yakışan, her insanın kabul edebileceği, mütevazi ve adil bir duruştur. Kamuoyu üzerinden bildiri vermek, Afganistan fazlaca çetrefilli bir mevzu olduğundan hayli tehlikelidir. Gerçek tarafl arla, sessiz bir diplomasi izlenmesi en doğrusudur.”
“TÜRKİYE ARTIK YALNIZCA TRANSİT DEĞİL GAYE ÜLKE”
Emekli Büyükelçi Naci Koru
● BM’nin hali epey kıymetli olacak. NATO vazifesi müddetince halkla hiç bir vakit karşı karşıya gelmemiş olan Türkiye’nin Pakistan ve İran üzere ülkelerle bağları fazlaca değerli. Bu bağlamda en kıymetli klonu iltica sıkıntısı. Havalimanından gelen imajlarda gördüklerimiz pasaportu ve vizesi olanlar. Bir de Taliban idaresinden kaçmak isteyecek milyonlarca Afgan olacak. Transit ülkeler İran, Pakistan ve daha sonrasında Türkiye idi lakin malesef Türkiye Afgan mülteciler için artık yalnızca transit bir ülke olarak görülmüyor, maksat ülke haline geldi. Önümüzdeki periyotta hudut geçişlerine ait önlemler de artırılacaktır diye umut ediyorum.
Afganistan’da rejimin çökmesi ve terör örgütü Taliban’ın iktidarı ele geçirmesi daha sonrasında neler olacağını Emekli Büyükelçilerimiz ve siyaset uzmanlarımız DÜNYA’ya anlattı. Kabil Havalimanı’ndan ülkeyi terketmek isteyen Afgan vatandaşların imajları gelmeye devam ederken, Batılı tüm misyonlar Kabil Havalimanı da dahil ülkeyi terketme telaşında. Uzmanlar bundan daha sonra neler olacağı konusunda memleketler arası toplumun “bekle-gör” stratejisi izleyeceği görüşünde. Emekli büyükelçilerimiz ve bölgede nazaranv yapmış diplomatlarımızın hemfikir olduğu bir mevzu da Türkiye’nin Arap Baharı’ndaki üzere tek başına hareket etmemesi ve inisiyatif almaması, Afganistan siyasetlerinde Birleşmiş Milletler (BM) ve milletlerarası toplumla ahenk ve uyum ortasında ilerlemesi.
“ABD, TÜRKİYE’NİN AFGANİSTAN’DA KALMASINA İSTEKLİ OLACAKTIR”
Altınbaş Üniversitesi Memleketler arası Bağlantılar Profesörü Ahmet Kasım Han
● Milletlerarası toplumun birinci refleksi Taliban’ı tanımak olmayacaktır. Kimse Taliban’ı birinci kucaklayan, birinci sponsoru olan ülke olmak istemeyecek. Bekleyip bakacak memleketler arası toplum. Bilhassa de Afganistan içerisinde ve dışarıyla münasebetlerinde istikrarın nasıl kurulacağını. Taliban artık Pakistan bâtın servisinin uzattığı bir kordonun ucundan konuşmuyor. Pekin’e Moskova’ya gidiyor. Taliban da her iktidara gelmek isteyen yapı üzere finansmana gereksinimi olduğunun farkında ve birinci günden bu durumu tehdit altına alacak bir tavra girmeyecektir. Taliban 96’daki yahut 2001’deki Taliban değil. Rusya ve Çin’i yabancılaştırmamaya çalışıyor, Hem güvenlik, hem ticari açıdan kurmaya çalıştığı otorite için daha “ılımlı” açıklamalar yapıyor – Burka giymek kaydıyla kızların okula gidebilmesine müsaade verilmesi üzere. Lakin Taliban İslam Buyrukluğu kurmak istiyor ve sonuçta bu tipten bir ideoloji konumlarını epey müzakere edemez. Çünkü her müzakere muhakkak ölçüde “taviz” manasına gelir. Türkiye 2011’den itibaren Arap Baharı vesilesiyle düştüğü yanlışa düşmemeli, siyasi, askeri, ekonomik imkan ve kabiliyetlerini hudutlarını bilerek davranmalı. Rusya, Çin ve ABD’nin oynadığı bir coğrafyada o denli bir siyasetin bir bedeli olur, bu niçinle Türkiye’nin BM ile ve memleketler arası toplumla ahenk ortasında gitmesi lazım. Kaynaklarının sonlarını bilenler fırsatları epeyce daha yeterli görür ve kullanır. Pakistan’ın bile “uluslararası toplumla uyumlu bir halde” Taliban’ı ileride tanıyacağını söylemiş olduği bir ortamda Türkiye de milletlerarası toplumla uyumlu ilerlemelidir.
“DÜNYA BİR MÜHLET BEKLEYİP TALİBAN’IN NE YAPACAĞINA BAKACAK”
NATO Eski Afganistan Temsilcisi Hikmet Çetin
● “Dünya Afganistan’da neler olacağını bir süre bekleyecek. İslamın selefi vahabi ideolojisine bağlı bir terör örgütü olan Taliban’ın bu süreci nasıl götüreceğini doğrusu ben de merak ediyorum. Afganistan’ın önemli bir ekonomik yardıma gereksinimi var birebir vakitte hibe formunda. Başta ABD olmak üzere Batı’dır bu hibenin kaynağı ve bu kesilir. İkincisi başlarda Batı’nın Taliban’ı tanıyacağını sanmıyorum. Dışişlerimizin alt düzeylerinden Taliban’la görüşmeler halihazırda oluyor lakin Cumhurbaşkanı seviyesinde bir görüşme – kendi terör meselelerimiz da varken – fazlaca yanlış olur.
En büyük tehlike: El-Kaide ve IŞİD ülkeyi mesken belleyebilir
Üçüncüsü, yabancı misyonlar ülkeyi terkedecek. Çağdaş dünyadan izole olmuş bir terör devleti üzere olacak. Benim tasam El-Kaide ve IŞİD üzere kümelerin Afganistan’ı kendilerine yer olarak seçmeleri. Bu dünyanın en epey dikkat etmesi gereken bahis.”
“TÜRKİYE GÖÇ MESELESİNİ BM ÇERÇEVESİNE OTURTMALI”
Emekli Büyükelçi Şafak Göktürk
● “Türkiye’nin Afganistan’da yapabileceği tek şey sivil takviye vermektir. Türkiye, süratle kabilden çekilmelidir. Şu an orada hiç bir varlık niçini olmayan 500 gencecik insanımız kaldı. Türkiye’nin orada asker ve işçi bulundurmasının hiç bir manası kalmadı. Yeni bir mülteci sıkıntısına hazırlıklı olmamızı temmuzun birinci haftasında da söylemiştim. Bahis en geç birkaç ay ortasında büyük gündem olacak ve Türkiye göç meselesini ve Afganistan siyasetini BM çerçevesine ve memleketler arası bir çerçeveye oturtmalıdır. Ayrıyeten Avrupa Birliği şu anda Afgan göçünün yükünü de Türkiye’ye atmak istiyor.”
“TÜRKİYE’NİN KAMUOYU ÜZERİNDEN BİLDİRİ VERMESİ ÇOK TEHLİKELİ”
Uzun yıllar Afganistan’da bakılırsav yapmış bir Emekli Büyükelçimiz
● “ABD çekilmeden rejim çöktü. ABD’nin öngörüleri görünen o ki yanlışsız çıkmadı. Ülkenin formatı değişecek ve Taliban meşruiyet kazanmaya çalışacak. 96-2001 periyodunda yalnızca 4 ülke tanımıştı, Taliban bunu genişletmeye çalışacak. İran, Rusya ve Çin’le bağlantısı bunu gösteriyor. Kriz düzgün yönetilmezse Peştun ve Sunni olmayan bölümler de olduğundan, karşılıklı sekter çatışmalar ve kanlı insanlık cürümlerinin olduğu derin bir ihtilaf nazaranbiliriz. Türkiye yüksek perdeden konuşmamalı ve fazlaca hassas hususlar olması niçiniyle ne Afganistan ortasında taraf olmalı, ne de memleketler arası güçlerden birinin maşası olmalı. Türkiye’ye yakışan, her insanın kabul edebileceği, mütevazi ve adil bir duruştur. Kamuoyu üzerinden bildiri vermek, Afganistan fazlaca çetrefilli bir mevzu olduğundan hayli tehlikelidir. Gerçek tarafl arla, sessiz bir diplomasi izlenmesi en doğrusudur.”
“TÜRKİYE ARTIK YALNIZCA TRANSİT DEĞİL GAYE ÜLKE”
Emekli Büyükelçi Naci Koru
● BM’nin hali epey kıymetli olacak. NATO vazifesi müddetince halkla hiç bir vakit karşı karşıya gelmemiş olan Türkiye’nin Pakistan ve İran üzere ülkelerle bağları fazlaca değerli. Bu bağlamda en kıymetli klonu iltica sıkıntısı. Havalimanından gelen imajlarda gördüklerimiz pasaportu ve vizesi olanlar. Bir de Taliban idaresinden kaçmak isteyecek milyonlarca Afgan olacak. Transit ülkeler İran, Pakistan ve daha sonrasında Türkiye idi lakin malesef Türkiye Afgan mülteciler için artık yalnızca transit bir ülke olarak görülmüyor, maksat ülke haline geldi. Önümüzdeki periyotta hudut geçişlerine ait önlemler de artırılacaktır diye umut ediyorum.