TerraNova
New member
Yargıtay Hukuk Genel Heyeti, geçersiz vekaletname ile yapılan 2. el araç satışında, güzel niyetli üçüncü bireye aracın mülkiyetinin geçmeyeceğine hükmetti. Yüksek Mahkeme, mağdur tüketicinin parasının iade edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Teze göre, kiraladığı arabası iade etmeyen M.Ö., kiralık aracı uydurma vekaletname düzenleyerek Ö.İ.’ye sattı. Kiralama şirketi aracın peşine niyet gerçek ortaya çıktı. Kiraladığı arabanın uydurma evrakla satıldığını tespit eden kiralama şirketi sahibi, Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yolunu tuttu. Davacı, M. Ö. isimli bireye kiraladığı aracın müddetinde geri getirilmemesi üzerine yapılan araştırmada kendi kimlik ayrıntılarının kullanılması suretiyle düzmece vekâletname ile davalıya satıldığının öğrenildiğini ileri sürerek davaya bahis aracın davalıya yapılan satış sürecinin geçersiz olduğunun tespiti ile sürecin iptaline, aracın trafik kaydının müvekkili ismine tesciline karar verilmesini istedi. Tüm yaşananlardan habersiz olan aracı satın alan Ö.İ. ise güzel niyetli olduğunu, noterde gerçekleşen satış ve dokümanların düzmeceliğini bilme imkânının bulunmadığını öne sürdü.
4. Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın kısmen kabulüne karar verdi. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, nazaranvli mahkemede yanlışlık yapıldığı nedeni öne sürülerek sonucu bozdu. 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; davalının aracı uydurma vekâletname ile devralan birinci malik olduğu, lakin uydurma vekâletnameyi kullanarak satışı gerçekleştiren dava dışı M. Ö. ile rastgele bir yakınlığının ve arkadaşlığının bulunmadığı, bu sebeple vekâletnamenin geçersizliğini bilebilecek durumda olmadığına dikkat çekti. Davalının düzgün niyetli üçüncü kişi pozisyonunda olduğu ve aksinin davacı tarafınca da kanıtlanamadığı lakin geçersiz vekâletname ile satışın mülkiyeti geçirmediği sebebi öne sürülerek davanın kabulü ile aracın satışına ait sürecin iptaline, aracın davacı ismine kayıt ve tesciline, davalının iyiniyetli olması sebebiyle yargılama masraflarından sorumlu tutulmamasına karar verdi. Davalı Ö.İ.’nin temyiz müracaatını pahalandıran Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, “Davacı kendisine ilişkin aracı dava dışı bireye kiralamış olduğundan araç malikinin isteği ile elinden çıkmıştır. Bu noktada davalının uygun niyetli olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Olayla ilgili ceza soruşturması ve evraka sunulan kanıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalının kendisini M. Ö. olarak tanıtan kişi ile bir arada hareket ederek davacıyı ziyana uğratmak istediği istikametinde bir kanıt bulunmadığından davalı âlâ niyetli kabul edilmelidir. Kaldı ki mahkemece de davalının iyiniyetli olduğu kabul edilmiştir. bu biçimde; davacının araç mülkiyetinin tespiti davasını kazanabilmesi için davalının satış bedeli olarak ödemiş olduğu bedeli kendisine iade etmesi gerekir. Mahkemece bedelin ödenmemesi halinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken ödeme gerçekleşmeden yazılı münasebet ile davanın kabulü yanlışsız değildir. sonucun bu sebeple bozulması gerekmiştir” sebebi öne sürülerek mahkeme sonucunı bozdu. Asliye Hukuk Mahkemesi, birinci sonucunda direnince devreye bu kere Yargıtay Hukuk Genel Heyeti girdi.
Kararda şunlar kaydedildi: “Sahibinin elinden isteği olmadan çıkan bir şeyi, âlâ niyetli üçüncü şahıs bir açık artırmadan, pazardan yahut bu üzere eşyayı satan bir kimseden iktisap ederse, asıl mal sahibinin gerek bu şahıs, gerekse ondan sonrasındaki müktesipler aleyhinde açacağı iade davasını kazanabilmesi şöyleki bir kaideye bağlanmıştır: bu biçimde hâllerde, düzgün niyetli üçüncü şahsın bu malı iktisap etmesi için verdiği bedel, iadeyi isteyen davacı, yani asıl mal sahibi tarafınca ona iade edilmelidir. Şayet bu kaide yerine getirilmezse hâkim, asıl mal sahibinin açacağı iade davasını kabul edemez. Bedel karşılığında iade şartı, lakin sahibinin elinden iradesi haricinde çıkan eşyalar hakkında bahse mevzu olur. Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve periyotlarının noterler tarafınca yapılacağı belirtilen husustan de anlaşılacağı üzere trafik siciline tescil edilmiş motorlu aracın mülkiyetini periyot borcu doğuran kontratların geçerliliği için resmi biçimde yapılması gerekmektedir. Davalı her ne kadar iyiniyetli ise de araçların mülkiyetinin zamanı için ortada geçerli bir kontratın bulunması gerekir. halbuki, eldeki davada taraflar içindeki kontrat uydurma vekâletnameye dayandığından yetkisiz temsil kelam konusu olup geçerli bir kontrattan bahsetmek mümkün olmayacaktır. Geçersiz vekâletname ile temlik alan birinci el pozisyonundaki davalı tarafından tescil yolsuz olduğundan, iyiniyetli olduğu fikriyle, aracın mülkiyetinin davalıya geçtiği söylenemeyeceği üzere davacı tarafınca açılan davanın kabulünün davalının ödemiş olduğu araç bedelinin kendisine iadesi şartına bağlı olduğu da kabul edilemez. Bu durumda, davacı tarafınca davaya husus araca ait tescil sonucu istenilmiş olmakla çoğun ortasında azın da olduğu prensibinden hareketle mahkemece, asıl dava ile ilgili olarak davaya bahis aracın mülkiyetinin tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerekmektedir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy birliği ile hükmedilmiştir.”
Teze göre, kiraladığı arabası iade etmeyen M.Ö., kiralık aracı uydurma vekaletname düzenleyerek Ö.İ.’ye sattı. Kiralama şirketi aracın peşine niyet gerçek ortaya çıktı. Kiraladığı arabanın uydurma evrakla satıldığını tespit eden kiralama şirketi sahibi, Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yolunu tuttu. Davacı, M. Ö. isimli bireye kiraladığı aracın müddetinde geri getirilmemesi üzerine yapılan araştırmada kendi kimlik ayrıntılarının kullanılması suretiyle düzmece vekâletname ile davalıya satıldığının öğrenildiğini ileri sürerek davaya bahis aracın davalıya yapılan satış sürecinin geçersiz olduğunun tespiti ile sürecin iptaline, aracın trafik kaydının müvekkili ismine tesciline karar verilmesini istedi. Tüm yaşananlardan habersiz olan aracı satın alan Ö.İ. ise güzel niyetli olduğunu, noterde gerçekleşen satış ve dokümanların düzmeceliğini bilme imkânının bulunmadığını öne sürdü.
4. Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın kısmen kabulüne karar verdi. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, nazaranvli mahkemede yanlışlık yapıldığı nedeni öne sürülerek sonucu bozdu. 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; davalının aracı uydurma vekâletname ile devralan birinci malik olduğu, lakin uydurma vekâletnameyi kullanarak satışı gerçekleştiren dava dışı M. Ö. ile rastgele bir yakınlığının ve arkadaşlığının bulunmadığı, bu sebeple vekâletnamenin geçersizliğini bilebilecek durumda olmadığına dikkat çekti. Davalının düzgün niyetli üçüncü kişi pozisyonunda olduğu ve aksinin davacı tarafınca da kanıtlanamadığı lakin geçersiz vekâletname ile satışın mülkiyeti geçirmediği sebebi öne sürülerek davanın kabulü ile aracın satışına ait sürecin iptaline, aracın davacı ismine kayıt ve tesciline, davalının iyiniyetli olması sebebiyle yargılama masraflarından sorumlu tutulmamasına karar verdi. Davalı Ö.İ.’nin temyiz müracaatını pahalandıran Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, “Davacı kendisine ilişkin aracı dava dışı bireye kiralamış olduğundan araç malikinin isteği ile elinden çıkmıştır. Bu noktada davalının uygun niyetli olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Olayla ilgili ceza soruşturması ve evraka sunulan kanıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalının kendisini M. Ö. olarak tanıtan kişi ile bir arada hareket ederek davacıyı ziyana uğratmak istediği istikametinde bir kanıt bulunmadığından davalı âlâ niyetli kabul edilmelidir. Kaldı ki mahkemece de davalının iyiniyetli olduğu kabul edilmiştir. bu biçimde; davacının araç mülkiyetinin tespiti davasını kazanabilmesi için davalının satış bedeli olarak ödemiş olduğu bedeli kendisine iade etmesi gerekir. Mahkemece bedelin ödenmemesi halinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken ödeme gerçekleşmeden yazılı münasebet ile davanın kabulü yanlışsız değildir. sonucun bu sebeple bozulması gerekmiştir” sebebi öne sürülerek mahkeme sonucunı bozdu. Asliye Hukuk Mahkemesi, birinci sonucunda direnince devreye bu kere Yargıtay Hukuk Genel Heyeti girdi.
Kararda şunlar kaydedildi: “Sahibinin elinden isteği olmadan çıkan bir şeyi, âlâ niyetli üçüncü şahıs bir açık artırmadan, pazardan yahut bu üzere eşyayı satan bir kimseden iktisap ederse, asıl mal sahibinin gerek bu şahıs, gerekse ondan sonrasındaki müktesipler aleyhinde açacağı iade davasını kazanabilmesi şöyleki bir kaideye bağlanmıştır: bu biçimde hâllerde, düzgün niyetli üçüncü şahsın bu malı iktisap etmesi için verdiği bedel, iadeyi isteyen davacı, yani asıl mal sahibi tarafınca ona iade edilmelidir. Şayet bu kaide yerine getirilmezse hâkim, asıl mal sahibinin açacağı iade davasını kabul edemez. Bedel karşılığında iade şartı, lakin sahibinin elinden iradesi haricinde çıkan eşyalar hakkında bahse mevzu olur. Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve periyotlarının noterler tarafınca yapılacağı belirtilen husustan de anlaşılacağı üzere trafik siciline tescil edilmiş motorlu aracın mülkiyetini periyot borcu doğuran kontratların geçerliliği için resmi biçimde yapılması gerekmektedir. Davalı her ne kadar iyiniyetli ise de araçların mülkiyetinin zamanı için ortada geçerli bir kontratın bulunması gerekir. halbuki, eldeki davada taraflar içindeki kontrat uydurma vekâletnameye dayandığından yetkisiz temsil kelam konusu olup geçerli bir kontrattan bahsetmek mümkün olmayacaktır. Geçersiz vekâletname ile temlik alan birinci el pozisyonundaki davalı tarafından tescil yolsuz olduğundan, iyiniyetli olduğu fikriyle, aracın mülkiyetinin davalıya geçtiği söylenemeyeceği üzere davacı tarafınca açılan davanın kabulünün davalının ödemiş olduğu araç bedelinin kendisine iadesi şartına bağlı olduğu da kabul edilemez. Bu durumda, davacı tarafınca davaya husus araca ait tescil sonucu istenilmiş olmakla çoğun ortasında azın da olduğu prensibinden hareketle mahkemece, asıl dava ile ilgili olarak davaya bahis aracın mülkiyetinin tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerekmektedir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy birliği ile hükmedilmiştir.”